Mówiąc "pisarz", myślę o pisaniu prozy - zanotował w swoim dzienniku Tadeusz Różewicz. Choć niektórzy krytycy uznawali jego opowiadania, szkice i eseje za twórczość drugorzędną, wielu badaczy podkreślało i doceniało jej wielowątkowość, różnorodność, zręczne mieszanie stylów i form, a także łączenie indywidualnego podejścia z obiektywizmem, trudnych i ważnych tematów z humorem i sarkazmem, dynamizmu z refleksyjnością i zadumą. Kolejne publikacje - od debiutanckiego tomu "Echa leśne" poprzez "Przerwany egzamin", "Wycieczkę do muzeum", "Śmierć w starych dekoracjach", "Uśmiechy" czy "Przygotowanie do wieczoru autorskiego" - ugruntowały pozycję Różewicza jako wybitnego prozaika.
28:14 Rozmowy po zmroku Dwójka Różewicz 4 maj 2021 21_30_41 v1.mp3 Rozmowa z prof. Marianem Kisielem o literackich formach prozy Tadeusza Różewicza (Rozmowy po zmroku/Dwójka)
- Różewicz od samego początku, tzn. od tego konspiracyjnego, a może nawet wojennego tomiku "Echa leśne" z roku 1944, uprawia różne formy i różne formy ze sobą łączy - tłumaczył prof. Marian Kisiel. - Dlatego krytycy po latach mówili o "zmąceniu gatunkowym" twórczości Różewicza, o nieczystych formach, o kolażach.
To właśnie "Echa leśne", a także opowiadania, nowele, humoreski są znaczną częścią dorobku literata. Rozmaite formy łączą się ze sobą pod jedną okładką. - Trudno je nazwać tomami jednolitej formy. Tam forma jest rzeczywiście zmącona - zaznaczył gość Dwójki. - Tam są reminiscencje z dzieciństwa, one często wyglądają na delikatne, ale niosą ze sobą niekiedy wielką traumę. Jest w nich pamięć wojny, refleksja nad problematyką pisania, próba krytyki tego stabilizacyjnego życia i kultury masowej.
Adam Ferency czyta "Opowiadania" Różewicza
- Krytyka chce raz ze mnie zrobić dramaturga, kiedy indziej poetę lub prozaika. A ja jestem po prostu pisarzem, który uprawia różne gatunki - mówił w jednym z wywiadów Tadeusz Różewicz pytany o swoją twórczość. Tę różnorodność tematyczną i formalną doskonale widać w jego pisanych w ciągu niemal pół wieku "Opowiadaniach".
Czytaj także:
Różewicz jako prozaik - podobnie jak w całej swojej twórczości - ukazuje swych bohaterów uwikłanych w historię, życie społeczne i skomplikowane relacje rodzinno-osobiste. Jednak "Opowiadania" to także znakomite gawędy i wspomnienia z czasów dzieciństwa, złośliwe i dowcipne portrety twórców ze środowiska literackiego oraz czasem wesołe, czasem smutne, czasem pełne refleksji obserwacje rzeczywistości we wszystkich jej przejawach.
W audycji usłyszeliśmy także archiwalne wypowiedzi Tadeusza Różewicza.
***
Tytuł audycji: Rozmowy po zmroku
Prowadziła: Kinga Michalska
Gość: prof. Marian Kisiel (Wydział Humanistyczny Uniwersytetu Śląskiego)
Data emisji: 4.05.2021
Godzina emisji: 21.30
uk
