"Klub Trójki" i pytania o współczesne utopie, 18 sierpnia
Utopio, wróć!
2011-08-19, 15:08 | aktualizacja 2011-08-19, 15:08
Utopia, rozumiana jako tęsknota za lepszym światem czy idealnym ustrojem, zdaje się tracić na znaczeniu w dzisiejszym świecie. O tym, dlaczego spoczęliśmy na laurach i już nie ryzykujemy, rozmawiają goście "Klubu Trójki".
Posłuchaj
Dodaj do playlisty
Dorota Leśniak-Rychlak redaktorka naczelna "Autoportretu - pisma o dobrej przestrzeni", mówiła w "Klubie Trójki", że obecnie ludzie nie żyją obawami, jakie miały społeczeństwa jeszcze kilka dekad temu. - W Polsce dyskurs modernizacyjny prowadzi jedynie w stronę wolnego rynku kapitałowego, zalewu dóbr, nadmiaru pragnień i jednoczesnej nudy – powiedziała dziennikarka.
Brak obaw i lęku przed światem powoduje, że ludzie nie tworzą utopii. Ale czy faktycznie nasz los jest niezagrożony? Dlaczego dzisiejsze myślenie skupia się na poczuciu braku alternatywy, co prowadzi do zaniechania poszukiwań nowych rozwiązań i niechęci do zmian? Autorzy "Autoportretu" stawiają pytania o utopie, by pokazać, że świat nie jest idealny i rozpocząć nad nim krytyczną refleksję.
Z przeprowadzonej ankiety, do której zostali zaproszeni znani twórcy i badacze, wyniknęły trzy główne tezy. Po pierwsze pojęcie utopii zostało "sprywatyzowane" - dziś lepiej sprzedają się małe idylle niż globalne plany zbawienia świata. A po drugie utopia to idea krytyczna, która jest walką z przekonaniem, że nie ma alternatywy dla dzisiejszej neoliberalnej rzeczywistości.
- Kolejny wątek to pytanie o zastosowanie w teraźniejszości znanych z XIX/XX wieku marzeń o doskonałości. Dziś mamy do czynienia jedynie z utopią pięknego ciała bądź wizją szczęśliwych wysp i podboju kosmosu wykorzystaną głównie przez reklamę - dodała historyk sztuki Dorota Jędruch. Jej zdaniem ta zmiana zachodzi ze szkodą dla społeczeństw.
Przyczyn zaniedbania utopijnych poszukiwań szukał Michał Duda z Muzeum Architektury we Wrocławiu, który w jednym z autoportretowych tekstów stawia pytanie, czy to ludzie są przeciw utopii czy utopia przeciw ludziom. – Według mnie utopia zawsze jest przeciwko przynajmniej części społeczeństwa. Nie da się bowiem skonstruować takiego, które dałoby się w całości podporządkować jednej koncepcji – powiedział w rozmowie z Dariuszem Bugalskim.
Może więc utopie pozostaną w sferze myśli, ale z całą pewnością nie powinny całkowicie zniknąć.
Gościem "Klubu Trójki" był także architekt Piotr Winskowski.
Posłuchaj całej rozmowy, w której szukaliśmy odpowiedzi na pytania: czy utopię da się zapisać? Dlaczego najlepiej uwidaczniają się one w architektonicznych projektach oraz dlaczego utopia nie jest wygodna dla polityków? Czy blokowiska są jedyną konsekwentnie zrealizowaną utopią nowoczesną?
* "Autoportret" jest jedynym w Polsce czasopismem przeznaczonym dla wszystkich zainteresowanych problematyką przestrzeni.
Audycji "Klub Trójki" można słuchać od poniedziałku do czwartku tuż po 21.00. Zapraszamy.
(asz)