Historia

Adam Kreczmar: Jestem za dyktaturą artystów

Ostatnia aktualizacja: 17.06.2014 06:00
70 lat temu, 17 czerwca 1944 urodził się Adam Kreczmar, polski poeta, satyryk, autor słuchowisk radiowych i twórca kabaretowy. Żył zaledwie 38 lat.
Audio
  • Adama Kreczmara wspomina jego siostra Małgorzata Kreczmar-Daukszewicz, szwagier Krzysztof Daukszewicz, satyryk Jacek Janczarski i bliski znajomy artysty dr Piotr Lubowiński. Audycja Anny Retmaniak "Adam Kreczmar – wybrańcy bogów umierają młodo". (PR, 01.11.1997)
  • Satyryk i szwagier Adama Kreczmara Krzysztof Daukszewicza, aktor i satyryk Stefan Friedmann i poeta Jonasza Kofta opowiadają o pracy ze słynnym artystą. Audycja Elżbiety Łukomskiej i Doroty Gacek z cyklu "Słowa po zmroku". (PR, 28.12.2010)
Teatrzyk trzech (1968), reżyseria Marian Jonkajtys, drugi od prawej: Adam Kreczmar
"Teatrzyk trzech" (1968), reżyseria Marian Jonkajtys, drugi od prawej: Adam Kreczmar Foto: TVP/PAP- Zygmunt Januszewski

Pochodził z artystycznej rodziny. Matka była aktorką, ojciec rektorem Państwowej Wyższej Szkoły Teatralnej. Debiutował w "Piwnicy u Plastyków". Od 1964 roku współpracował z kabaretem klubu studenckiego "Hybrydy", później Pod Egidą oraz z kabaretem Gag.
Zmagania z chorobą
– Choroba oddzielała go na długie okresy od rodziny i kolegów – mówiła Małgorzata Kreczmar-Daukszewicz, siostra Adama Kreczmara w audycji Anny Retmaniak. – Na pewno miało to wpływ na jego późniejszą zachłanność towarzyską.
Adam Kreczmar cierpiał na niedrożność przewodów żółciowych w wątrobie. Chorobę tę wykryto u niego  już w dzieciństwie. – Żaden lekarz nie dawał mu perspektywy długiego życia, Adam doskonale o tym wiedział – mówił dr Piotr Lubowiński w 1997 roku. – Przez to żył intensywniej niż inni, mocniej niż inni. Zachowywał się tak, jak najgorszy pacjent przy tej chorobie.
W towarzystwie satyryków
Kabaret nie był dla Kreczmara wyłącznie pracą i sposobem na zarabianie pieniędzy. Ten po prostu przyjaźnił się z kolegami ze sceny i radia: Krzysztofem Daukszewiczem, Stefanem Friedmannem czy Jonaszem Koftą. Do świata satyry wciągnął również Jacka Janczarskiego.
Wspólnie z Jackiem Janczarskim i Jerzym Markuszewskim współtworzył "Ilustrowany Tygodnik Rozrywkowy" nadawany w pierwszej połowie lat 70. XX wieku w Programie 3 Polskiego Radia. – Najciekawszą rzeczą w pracy w radiu były zawsze te improwizowane rozmowy między autorami – mówił Adam Kreczmar w rozmowie z Marią Czubaszek.
Wraz z Jonaszem Koftą i Janem Pietrzakiem prowadził Kabaret pod Egidą.
Nauczyciel życia
– Miał dużą łatwość pisania, z tym, że był niesamowitym perfekcjonistą – podkreślał dr Piotr Lubowiński. – Wszystko, co napisał przerabiał dziesiątki razy. To wszystko musiało być doskonałe.
Krzysztof Daukszewicz, najpierw przyjaciel Adama, a potem i szwagier wspominał, jak Kreczmar wyjaśnił mu na czym polega pisanie piosenek.
– Kiedyś napisałem piosenkę "Poeta i pan Strauss" i to był szczyt mojej dumy, że tyle zawarłem mądrych treści w jednej piosence – wspominał Krzysztof Daukszewicz. – Na co Adam przeczytał i mówi: "Słuchaj, ja bym z tego zrobił 16 piosenek".
– Adam był takim paniczykiem z dobrego domu – mówił Stefan Friedmann w 2010 roku. – Fajny taki: sztywny, zasadniczy, a myśmy wiedzieli, że on wcale taki nie jest.
Adam Kreczmar zmarł 26 sierpnia 1982 w Warszawie, pochowany jest w rodzinnym grobowcu na Cmentarzu Powązkowskim.
Posłuchaj wspomnień o Adamie Kreczmarze.
mb

Zobacz więcej na temat: HISTORIA kabaret Polskie Radio
Czytaj także

Tadeusz Kubiak: Poeta powinien być komentatorem

Ostatnia aktualizacja: 03.06.2014 06:00
– Nie wyobrażam sobie, żeby radio, które ustokrotnia słowo, poetyckie również, miało jakkolwiek działać hamująco na rozwój poezji – mówił w 1975 roku Tadeusz Kubiak. – Żadna zdobyć techniczna nie zubaża dorobku kulturalnego.
rozwiń zwiń