Pierwsze Muzeum Narodowe na ziemiach Polskich
Sukiennice na Rynku Głównym w Krakowie to pierwsza siedziba Muzeum Narodowego, powstałego jeszcze kiedy Polska była w niewoli pod zaborami. Galerię otwarto 130 lat temu.
2013-09-11, 06:00
Posłuchaj
11 września 1883 roku z okazji 200-lecia odsieczy wiedeńskiej w budynku krakowskich Sukiennic otwarto Muzeum Narodowe.
Muzeum skarbem uczuć narodowych
Muzeum Narodowe w Krakowie jest to pierwsze muzeum, które nosiło tytuł "narodowego”. W czasie otwarcia pierwszej wystawy ówczesny dyrektor Władysław Łuszczkiewicz powiedział: "Chcemy mieć to muzeum nasze pocieszycielem w chwilach zwątpienia w prace własne. Chcemy by było ono skarbem narodowych uczuć, by urok i piękno tu zorganizowanych dzieł sztuki siał zgodę, miłość i łączył nas”.
Pierwsze narodowe muzeum Polaków na ziemiach polskich, podzielonych wówczas pomiędzy zaborcami, powołała Rada Miasta Krakowa 7 października 1879 roku.
- Określenie "narodowe” oznaczało przede wszystkim to, że będzie ono poświęcone kulturze i sztuce narodowej Polskiej. Po drugie, że jest sprawą całego narodu tj. Polaków żyjących pod zaborami, jak i tych, którzy byli na emigracji. I po trzecie, że jest to dzieło Polaków, narodu, a nie zaborczego rządu w Wiedniu – mówi obecna dyrektor Muzeum Narodowego w Krakowie Zofia Gołubiew.
Muzeum na początku miało swoje miejsce w Sukiennicach w samym sercu Krakowa, potem kolejno przybywały do muzeum oddziały. Z czasem w Polsce powstały też inne muzea, które zyskały nazwę "narodowe”.
Muzeum dziełem narodu
Sale muzealne, które urządzono na górnych kondygnacjach Sukiennic szybko zapełniły się dziełami sztuki, głównie darami artystów i kolekcjonerów, którzy często oddawali cały dorobek swojego życia. Pierwszym dziełem przekazanym miastu Krakowowi był obraz "Pochodnie Nerona” Henryka Siemiradzkiego.
Muzeum jako narodowe zbierało pieniądze na zakupy czy na pozyskanie obiektów prowadząc kwestę publiczną. To dzięki jednej z takich kwest w Sukiennicach znalazło się wielkie płótno Jana Matejki "Kościuszko pod Racławicami”.
- Zasoby naszego muzeum obejmują dzieła od starożytności do sztuki współczesnej – opowiada Zofia Gołubiew. – Wydaje mi się jednak, że sercem tego muzeum jest właśnie sztuka polska, malarstwo, rzeźba, bogate zbiory rzemiosła artystycznego, militariów oraz tkanin.
W niepodległej Polsce zrobiło się ciasno w Sukiennicach w związku z czym podjęto kolejny narodowy wysiłek, aby zbudować gmach główny Muzeum Narodowego. W 1934 roku położono kamień węgielny pod budowę nowej siedziby. Przerwaną wybuchem drugiej wojny światowej budowę kontynuowano i zakończono ostatecznie dopiero w 1992 roku. Liczące kilkaset tysięcy zbiory gromadzone są i prezentowane również w oddziałach Muzeum, których w samym Krakowie jest dziewięć.
Muzeum w nowej odsłonie
Niedawno pierwszą siedzibę Muzeum Narodowego w Krakowie, które przetrwało zabory, dwie wojny światowe oraz okres PRL-u, poddano gruntownemu remontowi i modernizacji. Na czas remontu eksponaty przeniesiono na Zamek Królewski w Niepołomicach. Było to olbrzymie przedsięwzięcie logistyczne, szczególnie jeśli chodzi o płótna mające 30 metrów kwadratowych np. "Hołd Pruski” Jana Matejki.
- Takich płócien nie można wynosić tak jak są rozpięte na krosnach. Trzeba je było zwijać na specjalne wałki, wkładać i zabezpieczać w skrzyniach, a dodatkowo zabytkowe Sukiennice mają klatkę schodową, w której nie mieszczą się tak duże obiekty. Potrzebna była specjalna droga ewakuacyjna, dźwig na płycie Rynku Głównego i dopiero w ten sposób te obiekty wyjeżdżały i szczęśliwie wróciły do Sukiennic – mówił konserwator dzieł sztuki Janusz Czop.
Projekt "Nowe Sukiennice” trwał od 31 sierpnia 2006 roku do 3 września 2010 roku.
- Idea "Nowych Sukiennic” polegała na tym aby wyremontować ten najważniejszy po Wawelu budynek niesakralny w Krakowie, znajdujący się w samym sercu miasta. Chodziło o to, by odnowić naszą pierwszą siedzibę – mówiła Zofia Gołubiew.
mk
REKLAMA