Historia

Anna Pustowójtówna – powstaniec w spódnicy

Ostatnia aktualizacja: 02.05.2017 06:00
- Wiadomość o młodej kobiecie-adiutancie powstańczego generała obiegła całą Europę, budząc sensację i entuzjazm wśród przyjaciół sprawy polskiej – mówił prof. Andrzej Notkowski na antenie Polskiego Radia.
Audio
  • Audycja Andrzeja Sowy i Wojciecha Dmochowskiego z cyklu "Kronika niezwykłych Polaków", o Annie Henryce Pustowójtównie mówi Andrzej Notkowski. (PR, 2.09.2002)
Anna Pustowójtówna, żołnierz powstania styczniowego 1863
Anna Pustowójtówna, żołnierz powstania styczniowego 1863Foto: źr. Wikimedia Commons

137 lat temu zmarła Anna Henryka Pustowójtówna, uczestniczka powstania styczniowego, adiutant gen. Langiewicza, działaczka emigracyjna, sanitariuszka podczas wojny francusko-pruskiej i członkini Komuny Paryskiej.

Urodziła się w rosyjsko-polskiej rodzinie. Jej ojcem był Rosjanin węgierskiego pochodzenia i major carskiej armii. Przyszła kobieta-powstaniec czuła sie jednak Polką.

- Uczestniczyła w sposób bardzo widoczny i demonstracyjny w obchodach rocznicy unii lubelskiej – mówił prof. Andrzej Notkowski w audycji Andrzeja Sowy i Wojciecha Dmochowskiego z cyklu "Kronika niezwykłych Polaków". - W pierwszych dniach kwietnia 1862 Pustowójtówna uciekła w męskim przebraniu do Mołdawii, pod opiekę swojego szwagra, Zygmunta Miłkowskiego, który tam przygotowywał oddziały powstańcze.

Po powrocie do kraju przystąpiła do oddziału gen. Mariana Langiewicza. Została jego adiutantem, a według niektórych pamiętnikarzy połączyło ich coś więcej. O relacji Anny Pustowójtówny z dyktatorem powstania posłuchaj w audycji "Kronika niezwykłych Polaków" Andrzeja Sowy i Wojciecha Dmochowskiego.

Po aresztowaniu Langiewicza Pustowójtówna wyemigrowała do Czech, skąd przedostała się do Francji. Podczas wojny francusko-pruskiej i Komuny Paryskiej pracowała jako sanitariuszka. W Paryżu odnowiła znajomość z doktorem Stanisławem Loewenhardem, za którego wyszła za mąż w 1873 roku. Para doczekała się czworga dzieci. Kobieta-powstaniec zmarła w nocy z 1 na 2 maja 1881.

bm

Czytaj także

Powstanie Styczniowe zwycięstwem pomimo klęski

Ostatnia aktualizacja: 19.02.2015 05:26
- Walczyliśmy półtora roku i była to walka Dawida z Goliatem. Można powiedzieć, że ten polski Dawid w jakimś sensie odniósł zwycięstwo - mówi o Powstaniu Styczniowym Andrzej Sowa.
rozwiń zwiń
Czytaj także

Dionizy Czachowski. Bicz na Moskali

Ostatnia aktualizacja: 06.11.2023 05:45
Z jednej strony samorodny talent dowódczy, z drugiej - okrutnik o wybuchowym temperamencie. Energicznością i skutecznością w boju wyróżniał się na tle innych dowódców powstania styczniowego.
rozwiń zwiń
Czytaj także

Stanisław Brzóska. "Był kapelanem, ale nie zamierzał być dowódcą"

Ostatnia aktualizacja: 23.05.2024 05:40
Czy kapłan, człowiek, który ma głosić miłość do nieprzyjaciół, może walczyć z bronią w ręku? Ten dylemat moralny nasuwa się w kontekście działalności kapelana i zarazem dowódcy oddziału powstańczego. Niezależnie od oceny, ksiądz Stanisław Brzóska pozostaje wzorem konsekwencji i poświęcenia.
rozwiń zwiń
Czytaj także

Felicjan Faleński - ironiczny mizantrop

Ostatnia aktualizacja: 05.06.2015 06:00
- Są ludzie, i wydaje mi się, że jednym z nich był Felicjan Faleński, którzy są zamkniętymi światami. Tacy, którzy żyją w świecie swoich imaginacji, swoich nerwów, swojej wyobraźni. Spalają się w tym – mówił o poecie na antenie PR pisarz Marek Ruszczyc.
rozwiń zwiń
Czytaj także

Zygmunt Sierakowski - przywódca powstania styczniowego na Żmudzi

Ostatnia aktualizacja: 27.06.2024 05:57
Jeden z niewielu dowódców powstania styczniowego o gruntownym wykształceniu wojskowym. Służył w wojsku rosyjskim, w którym działał na rzecz zniesienia kar cielesnych. Kiedy wezwała go Polska, oddał swoje życie w zrywie wyzwoleńczym.
rozwiń zwiń