"Mickiewicz trochę słabuje, ale kropi »Pana Tadeusza«"

– Intensywna praca nad poematem zaczęła się w maju 1833 r. Poeta pisał wtedy do Odyńca, że gdyby nie tworzenie "Pana Tadeusza", uciekłby z Paryża – mówiła w Dwójce Małgorzata Orzeł, kustosz Muzeum "Pana Tadeusza" we Wrocławiu.

Fragment pierwszej karty poematu na wystawie "Historia rękopisu »Pana Tadeusza« – teksty, konteksty, realia" (Zakład Narodowy im. Ossolińskich)

Foto: ZNiO/mat. prasowe

W czerwcu 1834 r. "Pan Tadeusz" opuścił drukarnię. Natychmiast dowiedział się o tym Nowosilcow, który zakazał rozprzestrzeniania utworu w Królestwie Polskim i na ziemiach wcielonych. Do innych księgarni dwutomowe wydanie "Pana Tadeusza" dotarło w sierpniu. Dzieło miało być odreagowaniem na klęskę powstania, a także na pisanie "Dziadów".

180 lat z "Panem Tadeuszem". Tydzień specjalny w Dwójce>>>

Pracę nad poematem Mickiewicz rozpoczął prawdopodobnie w listopadzie 1832 r. Do szczególnych okoliczności tworzenia "Pana Tadeusza" należało głośne czytanie napisanych fragmentów w gronie przyjaciół, których pisarz  namawiał do wspólnego pisania dzieła. Tylko jeden poeta odpowiedział na to zamówienie. W objaśnieniach Mickiewicza do IV Księgi "Pana Tadeusza" czytamy: "Niektóre miejsca w pieśni czwartej są pióra Stefana Witwickiego".

>>>Narodowe Czytanie "Pana Tadeusza" w Polskim Radiu<<<

– W drugiej połowie roku 1833, pracując intensywnie nad swoim dziełem, poeta dochodził do siebie po śmierci swojego przyjaciela Stefana Garczyńskiego – opowiadała Małgorzata Orzeł, kustosz Muzeum "Pana Tadeusza" we Wrocławiu. – Mamy tego ślad m.in. w liście Bohdana Zaleskiego, który pisał: "Mickiewicz trochę słabuje, ale kropi »Pana Tadeusza«". Owo "kropienie" rozpoczęło się w maju tamtego roku. Poeta pisał wtedy do Odyńca, że gdyby nie praca nad poematem, uciekłby z Paryża – dodała.

W końcowym okresie tej pracy Adam Mickiewicz - poza politycznymi wystąpieniami - nie zajmował się już niczym innym niż pisaniem "Pana Tadeusza". – Marzył o tym, by do wiosny 1834 r. zakończyć pracę – mówiła Małgorzata Orzeł. Jak wiemy, poecie udało się zrealizować ten zamiar. Wielki finał nastąpił 13 lub 14 lutego 1834 r.

Posłuchaj archiwalnych dźwięków związanych z Adamem Mickiewiczem zgromadzonych w serwisie specjalnym Polskiego Radia wolnaeuropa.polskieradio.pl

O innych okolicznościach powstawania narodowej epopei, o dziewiętnastowiecznym Paryżu i kręgach polskiej emigracji w "Notatniku Dwójki" mówili także germanistka prof. Elżbieta Dzikowska oraz Piotr Załuski, autor powieści "Zamęt" o czasach i życiu Adama Mickiewicza.

Audycję przygotowała Anna Lisiecka.

mc/jp

***

14 lutego w Kamienicy Pod Złotym Słońcem przy wrocławskim rynku zostanie otwarta druga odsłona ekspozycji "Historia rękopisu Pana Tadeusza – teksty, konteksty, realia". Wystawę zorganizowało Muzeum "Pana Tadeusza" we Wrocławiu (Zakład Narodowy im. Ossolińskich), a patronatem medialnym objęło Polskie Radio.