Zapomniane reżyserki. Kobiety w historii polskiego kina

"Zapomniane reżyserki. Opowieści o pionierkach polskiego kina" to cykl spotkań w warszawskim Domu Spotkań  Historią. Jego pomysłodawczynią jest Katarzyna Trzaska, która zdecydowała się przypomnieć kobiety w historii polskiego kina. 

Katarzyna Trzaska, pomysłodawczyni cyklu "Zapomniane reżyserki"

Foto: Michał Piwowarek/Czwórka

• "Zapomniane reżyserki. Opowieści o pionierkach polskiego kina" to cykl spotkań organizowanych przez Stowarzyszenie Kobiet Filmowców i Dom Spotkań z Historią.
• W ramach spotkań przybliżony zostanie dorobek reżyserek i ich wpływ na rozwój sztuki filmowej, który przez lata pozostawał w cieniu mężczyzn.
• Kobiety w historii polskiego kina to m.in. Marta Flantz, Maria Hirszbein, Maria Morozowicz-Szczepkowska, Natalia Brzozowska, Helena Lemańska, Danuta Halladin, Helena Amiradżibi, Krystyna Gryczełowska, Jadwiga Żukowska i Irena Kamieńska.
• Cykl potrwa do maja 2024 roku.  

Zapomniane reżyserki

Cykl "Zapomniane reżyserki. Opowieści o pionierkach polskiego kina" ma na celu przybliżyć dorobek reżyserek i ich wpływ na rozwój sztuki filmowej, które przez lata były przyćmione przez dokonania mężczyzn. 

- Gdy wymyśliłam ten cykl, 1,5 roku temu, to pierwszą moją myślą było, że ja nie znam nazwisk kobiet w historii polskiego kina - przyznaje Katarzyna Trzaska, reżyserka, scenarzystka, pomysłodawczyni cyklu. - O swoich filmach myślę, że byłoby cudownie, gdyby one mnie przeżyły i funkcjonowały dla kolejnych pokoleń. Ja tworzę dokumenty. Film dokumentalny jest krytycznym spojrzeniem na czasy, ale czasami jest uniwersalny na tyle, że żyje dalej. Chciałabym, żeby filmy, moje i moich koleżanek, przeżyły nas i opowiedziały jakąś prawdę o świecie, w którym żyjemy. 

Dziś, gdy myślimy o historii polskiego kina, to przychodzą nam do głowy dziesiątki nazwisk, ale są to nazwiska mężczyzn. - To panowie wybitni, utalentowani. Jednak wydało mi się niemożliwe, żeby w tej historii nie było kobiet - mówi gość Kasi Dydo. - Filmoznawcy oczywiście znają nazwiska tych pań, ale ja, reżyserka po szkole filmowej, nie znałam ich.

Posłuchaj

16:44 czwórka stacja kultura 04.10.2023 reżyserki.mp3 O kobietach w historii polskiego kina i cyklu "Zapomniane reżyserki" opowiada Katarzyna Trzaska (Stacja Kultura/Czwórka)

 

Historia filmu jest historią świeżą. - Uznałam, że fajnie by było, żeby tę herstoryczną narrację w historię kina wprowadzić - podkreśla reżyserka. - Te kobiety też były niezwykłe i niezwykle utalentowane. 

Kobiety w historia polskiego kina

Na bohaterki pierwszego cyklu spotkań "Zapomniane reżyserki. Opowieści o pionierkach polskiego kina"  wybrano:

• Martę Flantz,
• Marię Hirszbein,
• Marię Morozowicz-Szczepkowską,
• Natalię Brzozowską,
• Helenę Lemańską,
• Danutę Halladin,
• Helena Amiradżibi,
• Krystynę Gryczełowską,
• Jadwigę Żukowską
• Irenę Kamieńską.

- Panie w polskiej branży filmowej były obecne już od samego jej początku, już przed wojną - podkreśla gość Czwórki. - Maria Hirszbein była jedną ze współzałożycielek Polskiego Związku Producentów Filmowych. W tym gronie były też reżyserki i scenarzystki. To był też czas, gdy kobiety musiały walczyć miedzy byciem "kobiecą" a byciem profesjonalistką. 

Maria Hirszbein była producentką. To ona wprowadziła do polskiego kina sceny plenerowe. Zrobiła też film nadmorski - "Zew morza". Maria Morozowicz-Szczepkowska była scenarzystką, skandalistką, poruszała w swych opowieściach trudne tematy np. dzieciobójstwo. 

Cykl "Zapomniane reżyserki" mówi o twórczyniach sprzed wojny, ale siedem spotkań będzie poświęconych polskim dokumentalistkom powojennym. - W Polsce i innych krajach bloku socjalistycznego było bardzo wiele kobiet w dokumencie. To był fenomen na skalę światową - podkreśla Katarzyna Trzaska. - Helena Lemańska byłą główną redaktorką Polskiej Kroniki Filmowej. Te kobiety były uznawane za najwybitniejsze dokumentalistki na świecie. 

Czemu nie znamy nazwisk kobiet ze świata filmu?

Katarzyna Trzaska zauważa, że jesteśmy przyzwyczajeni i przyzwyczajone do czytania kultury przez nazwiska mężczyzn. - Myślę, że działają tu nieświadome mechanizmy, a nie dlatego że to jakaś złośliwość. Ta tendencja jest szersza dotyczy też świata historii sztuki, malarstwa czy muzyki - zwraca uwagę. - To postrzeganie się teraz bardzo zmienia. 

***

Tytuł audycji: Stacja Kultura

Prowadzi: Kasia Dydo

Gość: Katarzyna Trzaska (reżyserka, scenarzystka, pomysłodawczyni cyklu "Zapomniane reżyserki")

Data emisji: 04.10.2023

Godzina emisji: 10.17

pj