- Tematem audycji "Pasjonauci" są ruiny omawiane w wielu kontekstach. Odnosimy je do przeszłości, ale i przyszłości.
- Szczególnie w XX wieku ruiny możemy łączyć z wojną, tak jak w kontekście Warszawy. Gruzy mogą być także wynikiem urbanizacji i rozwoju miast.
- Rozważaniom na temat ruin oddaje się Adam Przywara, historyk i badacz architektury, który opowiada m.in. o znaczeniu ruin w odbudowie stolicy.
Można powiedzieć, że historia ruinami stoi. To pozostałości Cesarstwa Rzymskiego ze słynnym Forum Romanum i Koloseum na czele przyciągają do Włoch tysiące turystów, podobnie jest z Grecją i jej słynnym Akropolem. Takich miejsc na mapie Europy i świata jest wiele, a odwiedzamy je w poszukiwaniu śladów przeszłości. Jednak ruiny od wieków nie tylko były niemymi świadkami przeszłości, stanowiły i stanowią także podwaliny przyszłości.
Ruiny jako łącznik przeszłości z przyszłością
- W kulturze europejskiej jest długa historia fascynacji ruinami artystów, poetów i filozofów. Rzeczywiście, one były i są inspiracją, bo ruina to jest budynek, który przestał sprawować swoją oryginalną funkcję i powoli się rozkłada - tłumaczy gość Czwórki. - Z jednej strony możemy powiedzieć, że ruiną jest budynek opuszczony, który nadal wygląda jak budynek, a takim końcem ruiny jest sterta gruzu. Tradycyjnie ruiny w kulturze europejskiej - w sztuce czy w filozofii - były postrzegane z jednej strony jako symbol konfliktu między człowiekiem a naturą, a z drugiej strony wizja przeszłości. Ruiny to też miejsce, w którym myśli się o przyszłości.
Zobacz także
Szczególnie w XX wieku ruiny możemy łączyć z wojną, tak jak w kontekście Warszawy. Gruzy mogą być także wynikiem urbanizacji i rozwoju miast. - Tak jak Nowy Jork czy Londyn. Tam ruiny zaczęły pojawiać się i znikać w procesie wyburzeń, tzw. kreatywnej destrukcji. Czas życia budynku został radykalnie skrócony - tłumaczy historyk. - Ten czas wyznacza nie funkcja budynku czy jego forma, ale raczej to, czy budynek przynosi zyski. Budynki tracą funkcje i stają się bardzo szybko ruinami. Są zburzone, wymieniane na nowe. Takie zjawiska mają także miejsce w Warszawie. Budynek Atrium Plaza, Ilmet na rondzie ONZ i wiele innych budynków z lat 90. zostało wyburzone po 20-30 latach od wybudowania, właśnie ze względu na rynek.
Żr. Youtube/Oprowadzanie po wystawie "Zgruzowstanie Warszawy 1945-1949" przez kuratora Adama Przywarę
"Budowy kamień"
Jak podkreśla rozmówca Martyny Matwiejuk, ruiny to także podwaliny nowych budynków, obiektów, a nawet fragmentów miasta. O tym mówiła tegoroczna wystawa w Muzeum Warszawy "Zgruzowstanie Warszawy 1945-1949”, która była nowym spojrzeniem na mit odradzającej się po wojnie stolicy. Wystawę można było oglądać do września 2023, a gość audycji był jej kuratorem.
14:53 CZWORKA/pasjonauci_ruiny 02.12.2023.mp3 Adam Przywara, historyk i badacz architektury opowiada o ruinach ich znaczeniu ruin w odbudowie Warszawy (Pasjonauci/Czwórka)
- Zaskoczyło mnie to, jak wiele gruzu z tej przedwojennej Warszawy wykorzystano do stworzenia nowej zabudowy miasta. Takie największe i najważniejsze realizacje to np. Ministerstwo Przemysłu i Handlu na Placu Trzech Krzyży - zauważa Adam Przywara. - To też wiele powojennych osiedli społecznych czy robotniczych, takich jak Muranów Południowy, zaprojektowany przez Bogdana Lacherta i wybudowany na gruzach i z gruzów getta warszawskiego. To osiedle Koło II na Woli, projektu Heleny i Szymona Syrkusów, czy w końcu osiedle Praga I przy Dworcu Wileńskim. Ślady starej Warszawy zapisane są w wielu budynkach stolicy.
***
Tytuł audycji: Pasjonauci
Prowadzi: Martyna Matwiejuk
Gość: Adam Przywara (historyk, badacz architektury)
Data emisji: 02.12.2023
Godzina emisji: 10.15
aw/kc
