- Od czasów wczesnego średniowiecza była to roślina wykorzystywana jako pasza dla zwierząt - mówi Szymon Jusik, adiunkt w Katedrze Ekologii i Ochrony Środowiska na Uniwersytecie Przyrodniczym w Poznaniu. - Jednak jej specyficzne nasiona, przypominające kształtem czteroramienną kotwicę, były wykorzystywane do zabezpieczania obejść przed złodziejami, czy nawet rozsypywane w miejscach ataku konnicy nieprzyjaciela, aby wyhamować impet natarcia.
04:18 Czwórka/Stacja Nauka - kotewka wodne orzechy 24.08.2021.mp3 Szymon Jusik z Uniwersytety Przyrodniczego w Poznaniu opowiada o wodnych orzechach (Stacja Nauka/Czwórka)
Orzechy wodne były wykorzystywane nie tylko do odstraszania nieprzyjaciół, ale też często gościły na naszych stołach. Do dziś można je spotkać w Azji. - Nasiona są do tej pory wykorzystywane m.in w Tajlandii, południowo - wschodnich Chinach, czy Wietnamie. Są tam cały czas spożywane, z mąki zaś można wykonywać podpłomyki - opowiada specjalista i dodaje, że nasiona rośliny są bardzo twarde, a z botanicznego punktu widzenia jest orzechem, które można porównać do orzecha włoskiego. - Te nasiona jeszcze na etapie wzrostu otoczone są łupiną, która w trakcie dojrzewania odpada i zostaje twardy zdrewniały orzech - tłumaczy. - Po wysuszeniu jest on trudny do rozłupania, ale tuż po zebraniu, kiedy roślina jest nasiąknięta jeszcze wodą, jest to łatwiejsze.
Czy pestki z owoców mogą być groźne dla roślin?
Czytaj także:
Roślina daje duże plony, bo jak podaje literatura, z jednego metra kwadratowego można zebrać nawet do 300 sztuk. W ostatnich latach ich hodowla jest o wiele łatwiejsza niż w minionych dekadach. Wszystko za sprawą ocieplającego się klimatu. - Jest to gatunek wybitnie ciepłolubny. Liczniejsze jego występowanie w czasach średniowiecznych możemy wiązać z średniowiecznym optimum klimatycznym, kiedy temperatury w naszej części Europy były zbliżone do tych, które występują obecnie - zauważa Szymon Jusik. - Potem nastąpił okres stopniowego ochłodzenia, co bez wątpienia wpłynęło negatywnie na ten gatunek.
Od 1951 roku średnia temperatura w Polsce wzrosła o 2,1 stopnia, a ostatnie dwa lata były najcieplejszymi w historii pomiarów. Dzięki temu, inaczej niż wiele innych gatunków, kotewka ma szansę na odnowienie populacji. - Niegdyś ten gatunek był w Polsce bardzo popularny, jednak w latach 80. XX wieku jego populacja zmalała jedynie do 40. stanowisk naturalnych. W tej chwili ponownie obserwujemy jego ekspansję - mówi rozmówca Szymona Majchrzaka.
Najwięcej orzechów wodnych można spotkać w okolicach Kotliny Sandomierskiej i Oświęcimskiej. Oczywiście należy ich szukać w stawach i jeziorach. Liście rośliny pływają na powierzchni wody, jak liście lilii wodnej, a ich kształt może być trójkątny lub kwadratowy.
***
Tytuł audycji: Stacja Nauka
Prowadzi: Oliwia Krettek
Materiał przygotował: Szymon Majchrzak
Data emisji: 24.08.2021
Godzina emisji: 12.34
aw
