Matura 2022. Historia last minute. Co wydarzyło się w Polsce w 1956 roku?

Zbliżają się matury. Wszystkiego powtórzyć się nie da, dlatego wraz z Czwórką warto skupić się na najważniejszych zagadnieniach. Z Justyną Majchrzak wyruszamy w podróż w czasie do najważniejszych wydarzeń z powojennej historii Polski. 

Władysław Gomułka

Foto: Wikimedia / CC

1956 to ostatni rok stalinizmu w Polsce, ze ścian poznikały portrety Józefa Stalina, a z Ustrzyk Dolnych - jedyny pomnik, jaki mu w naszym kraju postawiono. W nocy z 24 na 25 lutego, podczas XX zjazdu Komunistycznej Partii Związku Radzieckiego, I sekretarz Komitetu Centralnego ZSRR Nikita Chruszczow wygłosił tajny referat zatytułowany "O kulcie jednostki i jego następstwach". Zdemaskował w nim część zbrodni radzieckich, a winą za nie obarczył nieżyjącego od trzech lat Józefa Stalina. Tekst tajnego referatu bardzo szybko wyciekł i był przekazywany z rąk do rąk. Społeczeństwo budziło się. Zaczęto coraz bardziej otwarcie rozmawiać o Katyniu i pytać gdzie jest prymas Wyszyński. 

Podczas XX zjazdu zmarł także Bolesław Bierut. "Ta grypa to lipa, zapalenie płuc to puc, a zawał to kawał", mówiła ulica, nie dowierzając doniesieniom z Moskwy. Po Polsce krążyły zresztą na temat feralnej podróży do Moskwy różne powiedzenia: "pojechał dumnie, a wrócił w trumnie", "pojechał w futerku, a wrócił w kuferku". - To był przypadek. Nie ma większych wątpliwości, że jego śmierć była śmiercią naturalną - mówi dr Konrad Rokicki z IPN. - Rzeczywiście przebieg XX zajazdu bardzo się do tego przyczynił, bo uderzył pośrednio w tych "małych Stalinów", czyli najlepszych uczniów dyktatora we wszystkich krajach bloku, a przecież Bierut był takim człowiekiem.

Zobacz także:

• Matura 2022. Historia last minute: jak komuniści chcieli "zdobyć" Kościół
• Matury 2022. Historia last minute: Socrealizm - "podstawowa i jedyna metoda twórczości artystycznej"

Betonowy mur ustroju zaczął pękać. W październiku 1956 roku do władzy dochodzi Władysław Gomułka i zostaje entuzjastycznie przyjęty na wiecu na placu Defilad, który do niedawna nosił imię Stalina. Nowa władza zdawała sobie sprawę, że zmiany są konieczne. Uwolniono prymasa Stefana Wyszyńskiego, zrehabilitowano półtora tysiąca więźniów politycznych, reaktywowano wcześniej pozamykane organizacje młodzieżowe - w tym ZHP - a Katowice przestały być Stalinogrodem. Zaczęła się "odwilż". 

Posłuchaj

03:32 CZWÓRKA Czat Czworki - matura 28.04.2022.mp3 Rok 1956: Katowice wracają na mapę Polski, zaczyna się "odwilż" (Czat Czwórki/Czwórka)

***

Tytuł audycji: Czat Czwórki

Prowadzi: Piotr Firan

Materiał przygotowała: Justyna Majchrzak

Data emisji: 28.04.2022

Godzina emisji: 15.40

kul