"Ojczysty - dodaj do ulubionych". "Podaj mi pilot" czy "podaj mi pilota"?

W cyklu "Ojczysty - dodaj do ulubionych" zdradzamy tajemnice języka polskiego. Tym razem zajmiemy się pilotem, czyli przyrządem zdalnego sterowania. 

"Podaj mi pilot" czy "podaj mi pilota"? - Oba zdania są poprawne.

Foto: Shutterstock/Tomislav Pinter

• Zwolenników frazy "Podaj mi pilota" i propagatorów konstrukcji "Podaj mi pilot" jest mniej więcej tyle samo, a słowniki wiernie odzwierciedlają ten stan rzeczy.
• Oba sformułowania są poprawne.
• Warto pamiętać, że pilot to "urządzenie zdalnego sterowania", więc połączenie "pilot zdalnego sterowania" jest pleonazmem.

W ramach kampanii "Ojczysty - dodaj do ulubionych" w każdy wtorek i czwartek w audycji "Pierwsze słyszę" poznajemy ciekawostki językowe. Tym razem zajmujemy się pilotem, tym do telewizora. 

Autorzy strony NCK "Ciekawostki językowe / Ojczysty - dodaj do ulubionych" piszą: Chyba nie ma w Polsce takiego językoznawcy normatywisty, który nie byłby nigdy zmuszony wypowiedzieć się na temat formy biernika rzeczownika pilot. I jak to zwykle bywa, ile osób, tyle zdań. Zwolenników frazy "Podaj mi pilota" i propagatorów konstrukcji "Podaj mi pilot" jest mniej więcej tyle samo, a słowniki wierni odzwierciedlają ten stan rzeczy. Na nasz użytek wystarczy przyjąć, że oba sformułowania są poprawne: za biernikiem równym mianownikowi przemawia kryterium systemowe, a za biernikiem równym dopełniaczowi - kryterium uzualne, wsparte dodatkowo istnieniem licznych wyjątków od reguły tworzenia biernika rzeczowników męskich żywotnych i nieżywotnych. Warto pamiętać, że pilot to "urządzenie zdalnego sterowania", więc połączenie "pilot zdalnego sterowania" jest pleonazmem. Poprawnie albo urządzenie zdalnego sterowania, albo - po prostu - pilot.

Posłuchaj

01:26 czwórka pierwsze słyszę 21.11.2023 ojczysty pilot.mp3 "Ojczysty - dodaj do ulubionych". Jak się mówi: podaj mi pilota czy podaj mi pilot? (Pierwsze słyszę/Czwórka)

 ___

Kampania społeczno-edukacyjna "Ojczysty - dodaj do ulubionych" ma na celu propagowanie dbałości o poprawność polszczyzny oraz kształtowanie świadomości językowej Polaków. Dziennikarze Czwórki angażują się w projekt, prezentując w formie dźwiękowej ciekawostki językowe.

Kolejnych odsłon będzie można posłuchać we wtorki i czwartki w porannej audycji "Pierwsze słyszę", po godz. 7.30. O pochodzeniu wyrażeń z życia codziennego opowie Martyna Matwiejuk. 

POSŁUCHAJ POPRZEDNICH ODCINKÓW <<<

Język polski należy do najtrudniejszych języków świata. Badanie pochodzenia słów i ich ewolucji to fascynująca podróż przez historię i zwyczaje. Martyna Matwiejuk w audycji "Pierwsze słyszę" o godz. 7.30 do końca roku będzie wyjaśniać, dlaczego niektóre memy powodują, że "śmiejemy się do rozpuku", sprawdzi też językowy rodowód "kundla", skąd się wziął "majsterklepka" i jaką miarą jest "łut szczęścia". 

Organizatorem akcji "Ojczysty - dodaj do ulubionych" jest Narodowe Centrum Kultury. Kampania trwa nieprzerwanie od 20 lutego 2012 roku, dnia poprzedzającego Międzynarodowy Dzień Języka Ojczystego. "Ojczysty - dodaj do ulubionych" to najpopularniejszy kanał prowadzony przez centralne instytucje kultury poświęcony poprawnej polszczyźnie.

***

Na kolejne odsłony cyklu we wtorki i czwartki, w porannej audycji "Pierwsze słyszę", po godz. 7.30 zaprosi Martyna Matwiejuk.

mat. pras./kd/aw/pj