"Ojczysty - dodaj do ulubionych". Kasza w językach Słowian

W cyklu "Ojczysty - dodaj do ulubionych" zdradzamy tajemnice języka polskiego. Tym razem ruszamy do kuchni - tej dawnej i tej współczesnej - kasza ma miejsce, w każdej z nich. 

Kasza w kuchni Słowian ma swoje miejsce od najdawniejszych czasów

Foto: SvetMedvedeva/Shutterstock.com

• Kasza była niegdyś jednym z podstawowych pokarmów Słowian, o czym świadczy ogólnosłowiański zasięg nazwy. 
• Od wieków znano wiele rodzajów kaszy.
• Słowo "kasza" na swoje miejsce też w wielu dawnych nazwach zabaw dla dzieci. 

W ramach kampanii "Ojczysty - dodaj do ulubionych" w każdy wtorek i czwartek w audycji "Pierwsze słyszę" poznajemy ciekawostki językowe. Tym razem zajmujemy się kaszą.

Autorzy strony NCK "Ciekawostki językowe / Ojczysty - dodaj do ulubionych" wspominają, że kasza była niegdyś jednym z podstawowych pokarmów Słowian, o czym świadczy ogólnosłowiański zasięg nazwy. Kaszą nasi przodkowie nazywali najpierw potrawę z krup, czyli grubo zmielonych lub utłuczonych i przesianych ziaren zbóż (a więc tego, co dziś nazywamy kaszą, gdy kupujemy ją w sklepie), a dopiero potem także same surowe, pokruszone ziarna. Kaszą zwano również każdą gęstą, rozgotowaną, papkowatą breję, przygotowywaną nie tylko z suchej kaszy, lecz także z ziaren niektórych traw (biedniejsza wersja), albo nawet z ziemniaków. Znano wiele rodzajów kaszy, m.in. kaszę jaglaną - z prosa, kaszę tatarczaną - gryczaną (tatarka to gorszy gatunek gryki), kaszę zielnicową - z niedojrzałego żyta, grochówkę - z drobno tłuczonego grochu... Dzieci bawiły się w drobną kaszkę, trzymając się za ręce i kręcąc się w kółeczko, w kipi-kaszę, kozłując piłkę i mówiąc wierszyk.

Posłuchaj

01:42 czwórka pierwsze słyszę 28.11.2023 ojczysty kasza.mp3 "Ojczysty - dodaj do ulubionych". Kasza - ta nazwa ma ogólnosłowiański zasięg (Pierwsze słyszę/Czwórka)

 

 ___

Kampania społeczno-edukacyjna "Ojczysty - dodaj do ulubionych" ma na celu propagowanie dbałości o poprawność polszczyzny oraz kształtowanie świadomości językowej Polaków. Dziennikarze Czwórki angażują się w projekt, prezentując w formie dźwiękowej ciekawostki językowe.

Kolejnych odsłon będzie można posłuchać we wtorki i czwartki w porannej audycji "Pierwsze słyszę", po godz. 7.30. O pochodzeniu wyrażeń z życia codziennego opowie Martyna Matwiejuk. 

POSŁUCHAJ POPRZEDNICH ODCINKÓW <<<

Język polski należy do najtrudniejszych języków świata. Badanie pochodzenia słów i ich ewolucji to fascynująca podróż przez historię i zwyczaje. Martyna Matwiejuk w audycji "Pierwsze słyszę" o godz. 7.30 do końca roku będzie wyjaśniać, dlaczego niektóre memy powodują, że "śmiejemy się do rozpuku", sprawdzi też językowy rodowód "kundla", skąd się wziął "majsterklepka" i jaką miarą jest "łut szczęścia". 

Organizatorem akcji "Ojczysty - dodaj do ulubionych" jest Narodowe Centrum Kultury. Kampania trwa nieprzerwanie od 20 lutego 2012 roku, dnia poprzedzającego Międzynarodowy Dzień Języka Ojczystego. "Ojczysty - dodaj do ulubionych" to najpopularniejszy kanał prowadzony przez centralne instytucje kultury poświęcony poprawnej polszczyźnie.

***

Na kolejne odsłony cyklu w porannej audycji "Pierwsze słyszę", po godz. 7.30 zaprasza Martyna Matwiejuk.

mat. pras./kd/aw/pj