"Ojczysty - dodaj do ulubionych". Czy czajnik ma coś wspólnego z "czajeniem się"?

W cyklu "Ojczysty - dodaj do ulubionych" zdradzamy tajemnice języka polskiego. Sprawdzamy skąd się wzięło słowo "czajnik". 

Czy słowo "czajnik" pochodzi od "czaić się"?

Foto: shutterstock/New Africa

• Wyraz "czajnik" nie ma nic wspólnego z takimi czasownikami, jak "czaić się" czy "przyczajać się".
• Czajnik zapożyczyliśmy w czasach zaborów z rosyjskiego.
• A czasownik "czaić się" to prasłowo.

W ramach kampanii "Ojczysty - dodaj do ulubionych" w każdy wtorek i czwartek w audycji "Pierwsze słyszę" poznajemy ciekawostki językowe. Tym razem zajmujemy się słowem "czajnik".

Autorzy strony NCK "Ciekawostki językowe / Ojczysty - dodaj do ulubionych" piszą: Wyraz "czajnik" nie ma nic wspólnego z takimi czasownikami, jak "czaić się" czy "przyczajać się". Czajnik zapożyczyliśmy w czasach zaborów z rosyjskiego (ros. чaйник < чaй "herbata" - w ros. чaй to zapożyczenie fonetyczne z dialektów północnochińskich). A czasownik "czaić się" to prasłowo - mieści się w nim zarówno sens spodziewania się czegoś, jak i długotrwałości działania (oznaczał to, co dzisiaj, czyli "czekać na kogoś w ukryciu z niecnym zamiarem", a także "kryć się", "spodziewać się czegoś", "oczekiwać na coś" i "robić coś bardzo wolno").

Posłuchaj

01:08 czwórka pierwsze słyszę 15.12.2023 ojczysty czajnik.mp3 "Ojczysty - dodaj do ulubionych". Czy czajnik ma coś wspólnego z czajeniem się? (Pierwsze słyszę/Czwórka)

 ___

Kampania społeczno-edukacyjna "Ojczysty - dodaj do ulubionych" ma na celu propagowanie dbałości o poprawność polszczyzny oraz kształtowanie świadomości językowej Polaków. Dziennikarze Czwórki angażują się w projekt, prezentując w formie dźwiękowej ciekawostki językowe.

Kolejnych odsłon będzie można posłuchać we wtorki i czwartki w porannej audycji "Pierwsze słyszę", po godz. 7.30. O pochodzeniu wyrażeń z życia codziennego opowie Martyna Matwiejuk. 

POSŁUCHAJ POPRZEDNICH ODCINKÓW <<<

Język polski należy do najtrudniejszych języków świata. Badanie pochodzenia słów i ich ewolucji to fascynująca podróż przez historię i zwyczaje. Martyna Matwiejuk w audycji "Pierwsze słyszę" o godz. 7.30 do końca roku będzie wyjaśniać, dlaczego niektóre memy powodują, że "śmiejemy się do rozpuku", sprawdzi też językowy rodowód "kundla", skąd się wziął "majsterklepka" i jaką miarą jest "łut szczęścia". 

Organizatorem akcji "Ojczysty - dodaj do ulubionych" jest Narodowe Centrum Kultury. Kampania trwa nieprzerwanie od 20 lutego 2012 roku, dnia poprzedzającego Międzynarodowy Dzień Języka Ojczystego. "Ojczysty - dodaj do ulubionych" to najpopularniejszy kanał prowadzony przez centralne instytucje kultury poświęcony poprawnej polszczyźnie.

***

Na kolejne odsłony cyklu w porannej audycji "Pierwsze słyszę", po godz. 7.30 zaprasza Martyna Matwiejuk.

mat. pras./kd/aw/pj