- W ramach kampanii "Ojczysty - dodaj do ulubionych" sprawdzamy, co się kryje pod słowem "współczucie".
- "Współczucie" nie jest i nie powinno być tożsame z litością.
- "Współczucie" to solidaryzowanie się z kimś, kto z jakiegoś powodu cierpi.
W ramach kampanii "Ojczysty - dodaj do ulubionych" w każdy wtorek i czwartek w audycji "Pierwsze słyszę" poznajemy ciekawostki językowe. Tym razem pod lupę bierzemy słowo "współczucie".
Jak podaje strona NCK "Ciekawostki językowe/Ojczysty-dodaj do ulubionych" - mimo że litość i współczucie to słowa i pojęcia bliskoznaczne, współczucie nie jest i nie powinno być tożsame z litością.
Współczucie - czyli solidaryzowanie się
Kiedy mówimy lub piszemy o "współczuciu", to mamy na myśli uczuciowe, a często także emocjonalne, solidaryzowanie się z kimś, kto z jakiegoś powodu cierpi, komu jest źle, kogo dotknęło nieszczęście. Wprawdzie "współczujemy komuś", a nie "z kimś", ale współczesne definicje słownikowe zarówno czasownika "współczuć", jak i odczasownikowego rzeczownika "współczucie" stawiają właśnie na owo solidaryzowanie się "z kimś", a nie na litowanie się czy ubolewanie "nad kimś".
Współczucie to współodczuwanie
Dawniej czasownik "współczuć" i rzeczownik "współczucie" miały znaczenie jeszcze bliższe strukturalnemu niż dziś: wszak "współczuć" to "współ-odczuwać", czyli czuć coś wraz z kimś - i takie właśnie znaczenie odnajdziemy w dawnych słownikach: "czuć wspólnie; z kim czuć to samo co i kto inny" [SWil], "czuć tak samo, to samo, co inni" [SJP Dor]. Aleksander Świętochowski zapytywał "czy [zwierzęta], nawet towarzysko żyjące, współczują swe przyjemności i cierpienia?".
01:47 CZWORKA/Pierwsze słyszę - ojczysty dodaj do ulubionych - współczucie 29.02.2024.mp3 "Ojczysty - dodaj do ulubionych". Skąd w języku polskim wzięło się słowo "współczuję" (Pierwsze słyszę/Czwórka)
Gdy zatem chcemy dać do zrozumienia komuś, że duchem, sercem i umysłem pozostajemy z nim, że jesteśmy skłonni dzielić z nim jego radości i smutki, możemy sięgnąć po dawną konstrukcję składniową i powiedzieć: Współczuję z tobą (zamiast: współczuję ci).
Audycja powstała we współpracy z Narodowym Centrum Kultury.
___
Kampania społeczno-edukacyjna "Ojczysty - dodaj do ulubionych" ma na celu propagowanie dbałości o poprawność polszczyzny oraz kształtowanie świadomości językowej Polaków. Dziennikarze Czwórki angażują się w projekt, prezentując w formie dźwiękowej ciekawostki językowe.
Kolejnych odsłon będzie można posłuchać we wtorki i czwartki w porannej audycji "Pierwsze słyszę", po godz. 7.30. O pochodzeniu wyrażeń z życia codziennego opowie Martyna Matwiejuk.
POSŁUCHAJ POPRZEDNICH ODCINKÓW <<<
Organizatorem akcji "Ojczysty - dodaj do ulubionych" jest Narodowe Centrum Kultury. Kampania trwa nieprzerwanie od 20 lutego 2012 roku, dnia poprzedzającego Międzynarodowy Dzień Języka Ojczystego. "Ojczysty - dodaj do ulubionych" to najpopularniejszy kanał prowadzony przez centralne instytucje kultury poświęcony poprawnej polszczyźnie.
***
Na kolejne odsłony cyklu we wtorki i czwartki, w porannej audycji "Pierwsze słyszę", po godz. 7.30 zaprosi Martyna Matwiejuk.
mat. pras.aw
wmkor
