Logo Polskiego Radia
PAP
Katarzyna Ingram 06.10.2010

Nadbagaż z głowy

Czym różni się mózg osiadłych nietoperzy od tych, które migrują?
Nadbagaż z głowy źr. Wikipedia

Migrujące nietoperze posiadają mózgi mniejsze niż ich osiadli krewni. Prawdopodobnie dlatego, że nie mogą sobie pozwolić na luksus posiadania nadbagażu w trakcie długich, wymagających mnóstwo energii lotów.

Mózgi migrujących ptaków są przeważnie mniejsze, niż mózgi ptaków porównywalnej wielkości, ale żyjących cały rok w tym samym miejscu. Biolodzy nie umieli z całą pewnością wyjaśnić, dlaczego tak jest. Podejrzewali, że dzięki większym mózgom osiadłe ptaki lepiej radzą sobie z wyzwaniem, jakim jest szukanie pokarmu w trakcie zmieniających się pór roku i w coraz to nowych warunkach. Dopuszczali też, że mniejszy mózg to mniejsza waga ciała czyli skuteczne przysposobienie ptaków wędrownych do długiego, wyczerpującego lotu. Duże mózgi zużywają bowiem więcej energii, a jednocześnie powodują, że w długą, wyczerpującą podróż trzeba zabrać pokaźny "nadbagaż".

W celu rozwiązania tej kwestii, ekolog z University of Western Ontario w Kanadzie Liam McGuire i John Ratcliffe z University of Southern Denmark w Odense, postanowili poszukać u nietoperzy. Gatunki nietoperzy, które nie migrują, zapadają zwykle w zimowy sen. Ich przetrwanie nie wymaga więc sprytu, od którego zależałoby napełnienie żołądka w trudnych, zimowych warunkach. Naukowcy stwierdzili tymczasem, że nietoperze, które migrują, posiadają mózgi mniejsze, niż ich poddający się hibernacji krewni.

Badacze zwrócili co prawda uwagę, że różnica w wielkości mózgów u ptaków wędrownych i osiadłych jest większa, niż analogiczna różnica u nietoperzy. Uważają jednak, że potrzeba ograniczenia wagi u gatunków migrujących jest siłą ewolucyjną wystarczającą do tego, by pozwoliła tłumaczyć choć część różnic w wielkości mózgów.

(ki)