Tak się zdarzyło, że półmetek obchodów Roku Miłosza wyznacza data urodzin noblisty. Właśnie z tej okazji, specjalnie na 30 czerwca zaplanowano otwarcie Międzynarodowego Centrum Dialogu im. Czesława Miłosza w Krasnogrudzie w powiecie sejneńskim.
Pogranicze poety
Krasnogruda była miejscem szczególnym dla polskiego noblisty. XVII-wieczny modrzewiowy dwór przed wojną był własnością rodziny Czesława Miłosza ze strony
matki. Tu, w pobliżu granicy polsko-litewskiej, poeta często spędzał wakacje, pisał.
Mało brakowało, żeby w tym miejscu Czesław Miłosz tragicznie zakończył swe życie. Krasnogruda była miejscem zawiedzionej, nastoletniej miłości przyszłego noblisty. Gdy młody poeta ujrzał konkurenta wykradającego się z sypalni swej ukochanej, niejakiej pani Ireny, zagrał sam ze sobą w rosyjską ruletkę.
Tę i wiele innych historii z życia Czesława Miłosza przytacza Andrzej Franaszek w najobszerniejszej z dotychczas opublikowanych biografii poety. Autor historii życia Miłosza uspokaja jednak jego miłośników, domniemując, że poeta szybko znalazł ukojenie w ramionach ciotki Gabrieli.
Po tych wakacjach Miłosz coraz rzadziej odwiedzał Krasnogrudę. W czasie wojny dwór przeszedł pod zarząd niemiecki. Następnie majątek rozparcelowano. Budynek niszczał, zmieniał formę architektoniczną.
Kilka lat temu, w wieloletnią dzierżawę przejął go Ośrodek Pogranicze, i tu zostanie otwarte Międzynarodowe Centrum Dialogu. Krasnogruda stanie się miejscem poświęconym edukacji w regionach pogranicza, praktyce budowania dobrego sąsiedztwa w wielokulturowych środowiskach, współpracy i wymianie doświadczeń z partnerami z różnych krajów - taką "Rodzinną Europą".
Krasnogruda wydaje się najlepszym miejscem dla uczczenia pamięci noblisty, który: "Wolał polskość odwołującą się do doświadczeń ludzi z pogranicza różnych porządków geograficznych i politycznych, co korespondowało z jego doświadczeniami z dzieciństwa. Miłosz nigdy nie uważał się za etnicznego Litwina, ale za przedstawiciela mieszanki kulturowej, kogoś, kto mógłby określać się mianem "tutejszy", sąsiada niespolonizowanych Litwinów, krewnego odległych Koroniarzy, traktowanych na Litwie z ironią i dystansem" - wyjaśnia w swojej książce Andrzej Franaszek.
Agora w Krasnogrudzie
Fundacja Pogranicze wraz z Ośrodkiem "Pogranicze sztuk, kultur, narodów", gospodarze Centrum Dialogu jako pierwsze wydarzenie w tym miejscu zaplanowali cykl spotkań pt. "Europejska Agora".
Do Krasnogrudy przybędą tego dnia miłośnicy twórczości noblisty z całego świata. W programie znalazła się m.in. debata "Europa mostów". W panelu "Agora filozofów" dyskutować będą Zygmunt Bauman, Giorgio Agamben i Cezary Wodziński zaś podczas "Agory Poetów" wystąpią Julia Hartwig, Tomas Venclova, Claudio Magris i Irena Grudzińska-Gross. Finałem "Europejskiej Agory" będzie widowisko wieczorne, łączące muzykę ze sztukami wizualnymi, którego spoiwem będzie Koncert Wlada Marhultza inspirowany wierszem Miłosza "Powrót".
Na stronie internetowej Narodowego Instytutu Audiowizualnego będzie można obejrzeć transmisję z otwarcia Międzynarodowego Centrum Dialogu im. Czesława Miłosza w Krasnogrudzie.
Organizatorzy kulturalnych wydarzeń polskiej prezydencji w UE wpisują to wydarzenie do programu jako "Wigilę Prezydencji".
W program kulturalny polskiej prezydencji włączają się również inne wydarzenia związane z Czesławem Miłoszem, np. wydanie audiobooków z wierszami noblisty czytanymi przez zagranicznych artystów czy prawykonania muzycznych interpretacji wierszy Miłosza przez m.in. Pawła Mykietyna.
O tych wydarzeniach Joanna Kiliszek (IAM) i Michał Merczyński (NINA) opowiadali w poniedziałkowym Klubie Trójki.
(pj)