"Kiedy urodziłem się, biegły po relsach lokomotywy/Ruszając mieszaniną swoich kół i tłoków./Końmi jeździło się po naftę, śledzie i sól./Ale w miastach paliła się elektryczność./Podobno ktoś zbudował telegraf bez drutu". (Cz. Miłosz, "W Krasnojarsku, rok 1913")
Sto lat temu, 30 czerwca 1911 roku w Szetejniach – wiosce położonej na brzegu rzeki Niewiaży, w powiecie kiejdańskim, w samym sercu Litwy – przyszedł na świat Czesław Miłosz. Rodzicami przyszłego poety byli Aleksander Miłosz i Weronika z Kunatów. "W 1909 roku Wecia poślubiła studenta Politechniki Ryskiej. W 1911 przyjechała do Szetejń, żeby mnie urodzić" – pisał Miłosz w jednym ze swoich wierszy.
W setną rocznicę urodzin poety zapraszamy do Dwójki na opowieść o Szetejniach – miejscu, w którym, jak to określił pod koniec życia, nauczył się czterech stron świata. Tutaj wszystko się zaczęło, stąd pewnego dnia wyjechał na spotkanie ze swoim zadziwiającym, pełnym meandrów losem.
"Śniadanie Tomasz jadł tego ranka parząc sobie usta herbatą i zerwał się, zostawiając szklankę niedopitą. Przed oknem widział białą budę wozu, wszystko było załadowane, ostatnie pośpieszne rozmowy, więc wyskoczył przed ganek i dalej, pochyłością gazonu, mijając rząd kwitnących piwonii. Rąbek doliny między drzewami parku w porannej mgle, nad rosami różowiał pogodny dzień, śpiewały ptaki. Chciał pamiętać. (…) Przeżegnali się. Ściskał twardą skórę lejc. Machnął biczem, zaterkotały koła, słyszeli krzyki, oglądając się, za płachtą budy widzieli w malejącym otworze zielonego tunelu alei powiewające chustki, podniesione ręce". (Cz. Miłosz, "Dolina Issy")
Naszym przewodnikiem po Szetejniach będzie Ryszard Jankowski ze Związku Polaków na Litwie, mieszkający w niedalekiej Wędziagole. Jego opowieść o wizytach Miłosza w miejscu urodzenia i o teraźniejszości Szetejń została nagrana na początku czerwca tego roku nad brzegiem Niewiaży, uwiecznionej jako rzeka Issa.
Niewiaża w Szetejniach. Zdjęcie wykonane przez Joannę Szwedowską spod szkoły, którą założyła matka Miłosza.
Audycja Joanny Szwedowskiej o godz. 22.30, wcześniej zaś zapraszamy na retransmisję koncertu, w którego programie znalazły się utwory inspirowane poezją Miłosza.
Koncert "Muzyczne pejzaże Czesława Miłosza" w czwartek, 30 czerwca, o godz. 19:00.
Audycja o Szetejniach – w czwartek, 30 czerwca, o godz. 22:30.
Zapraszamy!
