Macewy na dnie strumienia

Kilkanaście kamiennych macew sprzed II wojny światowej odnaleziono w strumieniu w okolicach Błażowej (Podkarpackie). Władze miasta w porozumieniu z wojewódzkimi służbami konserwatorskimi planują przeniesienie płyt na pobliski cmentarz żydowski.
Akcję wydobycia i przeniesienia macew, czyli żydowskich płyt nagrobnych, zorganizuje Stowarzyszenie Pro Carpathia z Rzeszowa, które od wielu lat zajmuje się ochroną i promocją dziedzictwa kulturowego Podkarpacia.

Jak mówi historyk sztuki Krzysztof Zieliński ze Stowarzyszenia i redaktor naczelny dwumiesięcznika "Skarby Podkarpackie" odkryte na dnie strumienia kamienne macewy, wykonane z piaskowca, są dobrze zachowane.

Macewy mają zostać wydobyte ze strumienia w lipcu. Do tego czasu miejsce ich odnalezienia nie będzie podawane do publicznej wiadomości, ze względu na obawy przed ich kradzieżą lub zniszczeniem. Zieliński powiedział, że zdaniem konserwatorów kamienia macewy powinny przetrwać transport. Konserwatorzy będą kontrolować jego przebieg.

Pomoc przy wydobyciu i transporcie kamiennych płyt nagrobnych zadeklarował burmistrz Błażowej Zygmunt Kustra. -To ślady po obywatelach naszego miasta, nie może być inaczej. W najbliższym czasie zostaną dograne sprawy techniczne i w porozumieniu ze służbami konserwatorskimi dokonamy translokacji obiektów. Ich przeniesienie musi się odbyć z szacunkiem i z zachowaniem wszelkich zasad bezpieczeństwa, aby nie zniszczyć kamiennych płyt - zaznaczył Kustra.

Macewy przypadkowo odkrył Paweł Nowak z Rzeszowa, który od lat uprawia turystykę rowerową szczególnie na Pogórzu Przemyskim i Dynowsko-Strzyżowskim. Na początku czerwca z kolegą w szukając brodu przejechał przez jeden z dopływów rzeki Strug. Wówczas na dnie strumienia zauważył regularne kamienne tablice z wykutymi napisami.
Gmina żydowska w Błażowej istniała od XVIII wieku. Prawdopodobnie wtedy powstał też kirkut, czyli cmentarz żydowski. Obecnie kirkut w Błażowej zajmuje powierzchnię 0,6 hektara. Najstarszy zlokalizowany na nim nagrobek pochodzi z 1865 roku.
W 1921 mieszkało w Błażowej 930 Żydów, co stanowiło ponad 18 proc. ludności miasta. Latem 1942 hitlerowcy przesiedlili mieszkańców błażowskiego getta do getta w Rzeszowie. Ich zagłada nastąpiła na przełomie lipca i sierpnia 1942 w niemieckim obozie zagłady w Bełżcu.

(pd)