Logo Polskiego Radia
Jedynka
Tomasz Jaremczak 29.05.2013

Zamach Czerwonych. Czwarty miesiąc Powstania Styczniowego

Polacy często przegrywają bitwy i potyczki. Podejmują nietrafne decyzje wojskowe. Mimo wszystko walka nadal trwa i nic nie wskazuje na jej szybkie zakończenie. 23 maja 1863 roku dochodzi do zamachu stanu. Czerwoni obalają rząd Agatona Gillera.
Portret Agatona GilleraPortret Agatona GilleraWikiopedia/PD

Konspiracyjny rząd Powstania Styczniowego działał w komfortowych warunkach. - Był nieuchwytny dla wroga, bo dobrze zakonspirowany. Nie spotykał się też z codzienną krytyką rodaków - powiedział dr Janusz Osica.Można powiedzieć, że miał luksus izolacji, bo społeczeństwo nie patrzyło mu na ręce. Również prasa konspiracyjna nie mogła pełnić krytycznej roli.

Powstańczy Rząd Narodowy nie był jednak wolny od intryg polityków związanych z powstaniem. Czara goryczy przelała się, gdy Władysławowi Czartoryskiemu powierzono reprezentowanie spraw polskich za granicą. - Hrabia w rządzie, to dla Czerwonych była za wiele. Dla nich to było całkowite zaprzedanie się reakcji - powiedział dr Andrzej Sowa.

Powstanie Styczniowe - serwis specjalny >>>

Zamachowców i inspirował Ludwik Mierosławski, który wyjechał do Paryża, ale z ambicji dyktatorskich nie zrezygnował. Podobno wydawał nawet opozycyjne, antyrządowe pismo pt. "Powstaniec”. Stał za nimi też radykalny, lewicowy ekstremista Ignacy Chmieleński. Dał się wcześniej poznać jako organizator nieudanych zamachów na Wielkiego Księcia Konstantego i Aleksandra Wielopolskiego.

Głównych wykonawców zamachu było dwóch, 24-letni mechanik i szef straży bezpieczeństwa rządu Powstanie Styczniowego Włodzimierz Lempke oraz aplikant sądowy Jan Wernicki, który w podziemiu odpowiadał za tajną prasą i tajne druki. Wszystkie opatrywał pieczęcią Rządu Narodowego.

Zapraszamy do wysłuchania całego odcinka "Kroniki Powstania Styczniowego".

"Kronika Powstania Styczniowego” w Jedynce - we wtorki po godz. 23.10 i w niedziele po godz.15.00 , od stycznia do końca grudnia 2013 roku . Autorzy: Dorota Truszczak i Andrzej Sowa.