Stalowe płyty na wagę złota. Kolekcja Polskiego Radia na Liście Krajowej UNESCO
Obecnie jest realizowana czwarta już edycja Listy Krajowej programu "Pamięć świata, pamięć Polski" nadzorowanego przez UNESCO. Obejmuje ona 15 nowych obiektów, absolutne perły i unikaty z tzw. zasobów A12 instytucji pamięci z całego kraju. Reprezentują one właściwie wszystkie epoki historyczne.
09:06 TROJKA Trojka do trzeciej 2021_06_09 12-19-32.mp3 Wystawa w warszawskiej Kordegardzie (Trójka do Trzeciej)
– Na tej liście z dokumentów średniowiecznych znajdują się m.in. przywilej lokacyjny dla Torunia i Chełmna z roku 1251, rotulusy z klasztoru premonstratensów we Wrocławiu, unikatowy dokument króla Przemysła II z roku 1295, do którego przywieszona jest równie unikalna pieczęć, na której po raz pierwszy pojawia się wizerunek orła w koronie – wylicza Anna Krochmal, kurator wystawy poświęconej obiektom z listy UNESCO. – Czyli jest to prototyp herbu państwa polskiego – tłumaczy.
– Mamy też bardzo ważny dokument biskupa ormiańskiego Grzegorza we Lwowie z zasobu Archiwum Akt Dawnych w Warszawie, który jest fundamentem osadnictwa ormiańskiego na ziemiach polskich – dodaje. – Zapoczątkowuje tym samym spotkanie dwóch kultur i dwóch narodów na naszych terenach – wskazuje.
Na tej prestiżowej liście znalazły się również 93 stalowe płyty, na których są zarejestrowane we wrześniu 1939 roku w Polskim Radiu nagrania. To pierwszy przypadek, kiedy na listę trafiają materiały dźwiękowe.
– Jest to unikat z kilku powodów. Po pierwsze mają ogromną wartość historyczną: zostały nagrane w bardzo dramatycznym momencie. Po drugie są to dokumenty chwili: dokumentują napięcia emocjonalne mówców – opisuje płyty Anna Krochmal. – Postacią sztandarową, która występuje na tych nagraniach, jest prezydent Warszawy, Stefan Starzyński. Jednak z punktu widzenia historycznego, ważne jest także to, że zachowały się tam wystąpienia i relacje innych osób, m.in. korespondentów zagranicznych – wyjaśnia.
W chwili wybuchu II wojny światowej Warszawa była miastem bardzo dobrze zradiofonizowanym: na 10 rozgłośni, które działały w Polsce, dwie znajdowały się właśnie w stolicy. Obie odegrały ogromną rolę w informowaniu ludności cywilnej, ale były też wykorzystywane do celów militarnych: radio zostało włączone w system obrony przeciwlotniczej.
– Wystawa w Kordegardzie towarzyszy uroczystemu ogłoszeniu Listy Krajowej programu "Pamięć świata, pamięć Polski" i jest poświęcona wszystkim 15 obiektom na nią wpisanym. Znajduje się tam bardzo atrakcyjny materiał ilustracyjny, również komentarze historyczne – zachęca kurator wystawy Anna Krochmal.
W Warszawie wystawę będzie można obejrzeć do końca czerwca. Potem rusza ona w objazd po Polsce, a pierwszym miastem, do którego trafi, będzie Lublin.
***
Tytuł audycji: Trójka do trzeciej
Prowadzi: Piotr Łodej
Data emisji: 09.06.2021
Godzina emisji: 12.19
pr/kr