- Będą cztery karty w innych kolorach do głosowania w całej Polsce, a pięć kart w Warszawie, gdzie dodatkowo ludzie wybiorą radnych dzielnic - mówi gość "Sygnałów Dnia" Krzysztof Lorentz z Krajowego Biura Wyborczego.
Polacy wybiorą 21 listopada radnych gmin, powiatów, sejmików, a w Warszawie również radnych dzielnic oraz wójtów, burmistrzów i prezydentów miast.
W gminach do 20 tysięcy mieszkańców odbędą się wybory większościwe, a więc głosujący postawi tyle krzyżyków, ile jest mandatów w radzie. W skład rady wejdą osoby, które dostały najwięcej głosów.
W gminach powyżej 20 tysięcy mieszkańców będą wybory proporcjonalne. W powiatach i województwach głosujący wybiorą listę kandydatów i w obrębie tej listy zagłosują na jednego kandydata.
Wójtów, burmistrzów i prezydentów miast wybiera się w ten sam sposób jak prezydenta Rzeczpospolitej. Na karcie do głosowanie znajdą sie nazwiska kandydatów ułożone alfabetycznie i głosujący będzie mógł postawić tylko jeden krzyżyk.
Na dole każdej karty do głosowanie znajdzie się instrukcja, jak ją właściwie wypełnić. Przed głosowaniem członkowie komisji wyborczych mogą również udzielać instrucji, jak poprawnie oddać głos.
Osoby powyżej 75. roku życia mogą głosować przez pełnomocnika. Muszą złożyć wniosekw gminie o wystawienie pełnomocnictwa. - Urzędnik gminny przyjedzie wtedy do domu takiej osoby i wystawi specjalny dokument - zapewnia Krzysztof Lorentz.
Rozmawiał Henryk Szrubarz
(im)
Henryk Szrubarz: W naszym studiu Krzysztof Lorenc z Krajowego Biura Wyborczego. Dzień dobry.
Krzysztof Lorenc: Dzień dobry.
H.S.: A będziemy mówić o przygotowaniach do wyborów samorządowych 21 listopada. Może najpierw najważniejsza informacja: od której będą czynne lokale wyborcze i do której?
K.L.: Głosowanie będzie się odbywało w godzinach od 8 do 22.
H.S.: Od ósmej do dwudziestej drugiej, przypomnę, 21 listopada będziemy głosować na kogo?
K.L.: Będziemy wybierać radnych rad gmin, rad powiatów i sejmików województw, czyli trzech szczebli samorządu terytorialnego, w Warszawie ponadto radnych dzielnic, no i wójtów, burmistrzów i prezydentów miast.
H.S.: No i jak się nie pomylić?
K.L.: No, jakoś sobie trzeba z tym dać radę.
H.S.: Właśnie, czym się kierować, już udając się do lokalu wyborczego i oddając swój głos? Co powinniśmy zrobić przede wszystkim?
K.L.: Przede wszystkim zapoznać się z tym, kogo będziemy wybierać, pomiędzy kim i kim będziemy mieli wybór. Kiedy już zostaną zarejestrowani kandydaci, to będą dostępne obwieszczenia, z których dowiemy się, jakie listy kandydatów zostały w naszej jednostce samorządu zarejestrowane, kto kandyduje na wójta, burmistrza czy prezydenta miasta. Trzeba się dowiedzieć, co to są za ludzie, kto z nich najbardziej nam odpowiada i zdecydować się na wybór.
H.S.: A w jaki sposób właściwie, zgodnie z naszymi intencjami i życzeniami już skreślać czy postawić znak plus przy odpowiednim nazwisku 21 listopada?
K.L.: To zależy od tego, w jakiej wielkości gminie mieszkamy, bo te podstawowe wybory do rad gmin odbywają się na dwa sposoby. Jeśli gmina liczy do 20 tysięcy mieszkańców, to mamy wybory większościowe i wtedy na karcie do głosowania będziemy stawiać znak X przy nazwiskach tylu kandydatów, ile jest mandatów w okręgu, w którym mieszkamy. Wchodzą do rady ci, którzy uzyskali najwięcej głosów. Natomiast jeśli mieszkamy w gminie większej, powyżej 20 tysięcy mieszkańców, to tam wybory są proporcjonalne, czyli podobne do wyborów do sejmu. Tam konkurują pomiędzy sobą listy kandydatów i wybieramy listę, a w obrębie tej listy stawiamy znak X przy nazwisku tego kandydata, który nam najbardziej odpowiada. W ten sposób głosujemy na listę i wskazujemy, że pierwszeństwo w uzyskaniu mandatu powinien mieć ten nasz kandydat. Tak samo głosujemy w wyborach do rady powiatu i do sejmiku województwa.
A wybory wójta, burmistrza czy prezydenta miasta są z kolei podobne do wyborów prezydenta Rzeczpospolitej – na karcie do głosowania będą alfabetycznie umieszczeni wszyscy kandydaci i stawiamy znak X przy nazwisku tego, którego chcemy wybrać.
H.S.: Ile takich kart do głosowania otrzymamy? To w zależności od tego, gdzie mieszkamy, tak?
K.L.: Cztery karty, a w Warszawie pięć, bo w Warszawie będziemy jeszcze wybierać rady dzielnic.
H.S.: I przy każdej karcie jest czy będzie stosowna instrukcja, w jaki sposób należy oddać głos?
K.L.: Naturalnie. Karty będą się różniły kolorem, a poza tym na każdej karcie zawsze jest instrukcja u dołu karty, jak należy głosować, jakie są warunki oddania ważnego głosu.
H.S.: Zawsze możemy zapytać już w lokalu wyborczym.
K.L.: Oczywiście. Komisja obwodowa również ma obowiązek udzielić nam takich informacji.
H.S.: Będzie można głosować także poprzez pełnomocnika.
K.L.: Tak, dla osób, które przekroczyły 75 rok życia albo są osobami niepełnosprawnymi, jest taka możliwość. Tak jak już było w wyborach prezydenta Rzeczpospolitej, te osoby będą mogły powołać pełnomocnika, który będzie głosował w ich imieniu . W tym celu muszą przekazać do urzędu gminy, na terenie której mieszkają, wniosek o sporządzenie aktu pełnomocnictwa i urzędnik gminny w domu u tej osoby sporządzi taki akt pełnomocnictwa, z którym wskazana przez wyborcę osoba będzie mogła za tego wyborcę oddać głos.
H.S.: Czyli to musi być zrobione odpowiednio wcześniej. Jak wcześnie?
K.L.: Tak, taki wniosek o sporządzenie aktu pełnomocnictwa trzeba złożyć najpóźniej 10 dni przed dniem głosowania, tak że trzeba już zacząć myśleć o tym, w jaki sposób się do tego przygotować, bo przede wszystkim trzeba znaleźć tę zaufaną osobę, która zechce ten obowiązek za wyborcę wykonać, a poza tym do której wyborca ma zaufanie i wie, że ta osoba zagłosuje tak jak wyborca tego sobie życzy.
H.S.: Dzisiaj jest sobota, 2 dzień października. Biegnie kalendarz wyborczy. Dzisiaj ma być podana do publicznej wiadomości w formie obwieszczenia informacja o okręgach wyborczych, granicach, numerach, liczbie radnych wybieranych w okręgach wyborczych. O czym jeszcze?
K.L.: To są te informacje podstawowe, które decydują o tym, jak formalnie te wybory będą w danej jednostce wyglądały. Najważniejszy w najbliższych dniach termin upływa w poniedziałek. On w kalendarzu wyborczy jest umieszczony z datą dzisiejszą, ale ulega przedłużeniu do poniedziałku, bo dziś mamy dzień wolny...
H.S.: Właśnie, dzisiaj sobota, jutro niedziela.
K.L.: Tak. W związku z tym do poniedziałku 4 października tworzy się komitety wyborcze i zawiadamia się o ich utworzeniu komisarzy wyborczych albo Państwową Komisję Wyborczą, jeśli jest to komitet działający na obszarze więcej niż jednego województwa. To jest najważniejsza teraz czynność, ponieważ kandydatów mogą w tych wyborach zgłaszać wyłącznie komitety wyborcze i to takie, które zostały utworzone i o swoim utworzeniu właśnie zawiadomiły organy wyborcze. A więc do 4 października, do poniedziałku należy złożyć takie zawiadomienie o utworzeniu komitetu wyborczego.
H.S.: Kto może utworzyć komitet wyborczy?
K.L.: Komitety tworzą partie, koalicje partii politycznych, organizacje społeczne i stowarzyszenia, no i wyborcy. Tych ostatnich komitetów tworzonych przez wyborców jest w tych wyborach najwięcej. Taki komitet wyborczy wyborców może utworzyć 5 osób, które chcą wspólnie występować jako komitet wyborczy uczestniczący w wyborach.
H.S.: Czyli jeżeli pięć osób na przykład uzna, że ktoś, mój kolega załóżmy, sąsiad nadaje się na radnego, że powinien działać w samorządzie, to możemy taką osobę, takiego potencjalnego kandydata zgłosić?
K.L.: Tak.
H.S.: Tylko minimum musi być pięć osób.
K.L.: Tak. W mniejszych gminach oczywiście, do 20 tysięcy mieszkańców, można zgłosić jednego kandydata, w gminach większych – powiatach i województwach – zgłasza się już całe listy kandydatów, więc trzeba tych dobrych kandydatów mieć nieco więcej, bo na liście musi być kilka osób. Po to, żeby taki komitet utworzyć, te pięć osób zbiera się, składa pisemne oświadczenie o utworzeniu komitetu, powołują spośród siebie pełnomocnika wyborczego i pełnomocnika finansowego i zawiadamiają o utworzeniu tego komitetu komisarza wyborczego albo Państwową Komisję Wyborczą. Wzory wszystkich dokumentów, które trzeba złożyć, i cała pomoc w wypełnieniu tych dokumentów, sporządzeniu i informacji o tym, gdzie należy je złożyć i kiedy, można znaleźć na stronach internetowych Państwowej Komisji Wyborczej pod adresem: www.pkw.gov.pl.
H.S.: W każdym razie nie jest to skomplikowana czynność i do poniedziałku jest jeszcze czas.
K.L.: Na pewno można doskonale z tym zdążyć.
H.S.: Wybory samorządowe 21 listopada, ale to jeszcze być może nie koniec, bo będzie najprawdopodobniej II tura w przypadku np. wyborów prezydentów miast, burmistrzów i wójtów.
K.L.: Tak, w tych gminach, w których w I turze 21 listopada żaden z kandydatów na wójta, burmistrza czy prezydenta miasta nie uzyskał bezwzględnej większości głosów, dwaj kandydaci, którzy otrzymali największe liczby głosów dwa tygodnie później będą uczestniczyli w ponownym głosowaniu w II turze.
H.S.: Jeszcze raz przypomnijmy: wybory samorządowe 21 listopada w godzinach...
K.L.: 8.00-22.00 głosowanie.
H.S.: Lokale wyborcze na ogół chyba w tych samych miejscach co w poprzednich wyborach.
K.L.: W znakomitej większości. Informacje o tym, gdzie głosujemy, również będą w obwieszczeniach jeszcze przed dniem głosowania łatwo dostępnych, a także oczywiście w urzędach gmin można się zawsze dowiadywać, gdzie jest nasz lokal.
H.S.: I jeszcze jedna sprawa – jeśli ktoś planuje wyjazd poza miejsce swojego zamieszkania właśnie 21 listopada, to powinien zaopatrzyć się w stosowne zaświadczenie?
K.L.: Nie, to są wybory lokalne. Musimy pamiętać o tym, że w tych wyborach możemy głosować tylko tam, gdzie mieszkamy, bo należymy do społeczności lokalnej swojej gminy...
H.S.: Tak, ale wyjeżdżamy na przykład na jakieś parę dni.
K.L.: Tylko w tej gminie możemy wybierać. Nie możemy wybierać radnych innej gminy, bo to jest nasze małe otoczenie i to radnych tej naszej gminy możemy wybierać, a nie komuś innemu wybierać radnych jego gminy.
H.S.: Czyli 21 listopada lepiej zostać w domu, jeżeli chcemy mieć wpływ na to, co będzie się działo w naszym miejscu zamieszkania przez najbliższe kilka lat.
K.L.: Nie wyjeżdżać, a nie zostać w domu, tylko iść do lokalu wyborczego.
H.S.: Tak, oczywiście. Krzysztof Lorenc z Krajowego Biura Wyborczego gościem Sygnałów Dnia.
(J.M.)