Logo Polskiego Radia
Jedynka
Marta Kwasnicka 25.03.2014

Dlaczego Insurekcja jest Kościuszkowska, a nie marcowa?

Tylko jedno polskie powstanie nosi nazwisko przywódcy. To Insurekcja Kościuszkowska. Właśnie obchodzimy jej 220. rocznicę.
Fragment obrazu Tadeusz Kościuszko autorstwa Marcina Jabłońskiego (1827)Fragment obrazu "Tadeusz Kościuszko" autorstwa Marcina Jabłońskiego (1827)Wikipedia, lic. CC/Mathiasrex
Posłuchaj
  • Dr Janusz Gmitruk o Tadeuszu Kościuszce i Insurekcji (Naukowy zawrót głowy/Jedynka)
Czytaj także
Dlaczego Insurekcja jest Kościuszkowska a nie marcowa?
Tylko jedno polskie powstanie nosi nazwisko przywódcy. To Insurekcja Kościuszkowska. Właśnie obchodzimy jej 220. rocznicę.
Inne powstania nazwy biorą od miesięcy lub rejonów Polski. Ale to było specjalne, bo miało specjalnego przywódcę. 24 marca 1794 roku Tadeusz Kościuszko złożył przysięgę na wierność Ojczyźnie. Tę datę uważa się zwykle za początek Insurekcji.
W rocznicę wybuchu cztery placówki: Muzeum Niepodległości, Muzeum Historii Polskiego Ruchu Ludowego, Stowarzyszenie Historyków Wojskowości oraz Zakład Historii Ruchu Ludowego zorganizowały konferencję naukową pt. „Od Insurekcji Kościuszkowskiej do Powstania Warszawskiego”. Polskie Radio było patronem medialnym tej imprezy.
Uczestnikami spotkania byli doświadczeni badacze historii, analitycy idei, znawcy ikonografii powstań. Podjęli w swoich wystąpieniach liczne aspekty kolejnych polskich powstań narodowych: Kościuszkowskiego, Listopadowego, Styczniowego, Powstania Wielkopolskiego, Powstań Śląskich, Powstania Zamojskiego i Powstania Warszawskiego.
- Zamysłem konferencji było przejrzenie najnowszej historii Polski od Insurekcji po 1944 rok, żeby sprawdzić, jak kilkanaście powstań narodowych zaważyło na najnowszych losach Polski - mówi Gość Jedynki, dyrektor Muzeum Historii Polskiego Ruchu Ludowego w Warszawie dr Janusz Gmitruk. - Obradowaliśmy przez pięć godzin. Byliśmy zgodni, że powstania byłī ważne dla zachowania tożsamości narodowej, ale odzyskanie niepodległości bez zewnętrznej pomocy było wówczas niemożliwe - dodaje.
Sam Kościuszko jest nadal niezwykle ważną postacią. - W Warszawie doczekał się pomnika dopiero cztery lata temu. Posąg stoi przed Pałacem Lubomirskich, gdzie mieszkała kiedyś jego narzeczona, Ludwiki Sosnowska - relacjonuje Gość Jedynki. - Była wierna Kościuszce do samego końca, a wolą ojca poślubiła Józefa Lubomirskiego.
W Muzeum Historii Polskiego Ruchu Ludowego można obecnie oglądać wystawę „Tadeusz Kościuszko w kręgu tradycji ludowej i narodowej”. Na 23 planszach przedstawiono w syntetycznej formie najważniejsze epizody z życia bohatera walki o wolność dwóch narodów: obrazy, listy, medale, cymelia opatrzone popularno-naukowym komentarzem. - Pokazujemy jego życie, dokonania i mówimy, jakie miał znaczeni dla większości naordu. Chłopi stanowili wówczas 85 proc. narodu i on się o nich upomniał - mówi dr Gmitruk.
W audycji o tym, jak Tadeusz Kościuszko stał się przywódcą powstania i co jeszcze można zobaczyć na wystawie jemu poświęconej. Audycję przygotowała i poprowadziła Katarzyna Kobylecka.

Inne powstania nazwy biorą od miesięcy lub rejonów Polski. Ale to było specjalne, bo miało specjalnego przywódcę. 24 marca 1794 roku Tadeusz Kościuszko złożył przysięgę na wierność Ojczyźnie. Tę datę uważa się zwykle za początek Insurekcji.

W rocznicę wybuchu cztery placówki: Muzeum Niepodległości, Muzeum Historii Polskiego Ruchu Ludowego, Stowarzyszenie Historyków Wojskowości oraz Zakład Historii Ruchu Ludowego zorganizowały konferencję naukową pt. "Od Insurekcji Kościuszkowskiej do Powstania Warszawskiego". Polskie Radio było patronem medialnym tej imprezy.

Audycje naukowe w radiowej Jedynce >>>

Uczestnikami spotkania byli doświadczeni badacze historii, analitycy idei, znawcy ikonografii powstań. Podjęli w swoich wystąpieniach liczne aspekty kolejnych polskich powstań narodowych: Kościuszkowskiego, Listopadowego, Styczniowego, Powstania Wielkopolskiego, Powstań Śląskich, Powstania Zamojskiego i Powstania Warszawskiego.

- Zamysłem konferencji było przejrzenie najnowszej historii Polski od Insurekcji po 1944 rok, żeby sprawdzić, jak kilka powstań narodowych zaważyło na najnowszych losach Polski - mówi Gość Jedynki, dyrektor Muzeum Historii Polskiego Ruchu Ludowego w Warszawie, dr Janusz Gmitruk. - Obradowaliśmy przez pięć godzin. Byliśmy zgodni, że powstania byłī ważne dla zachowania tożsamości narodowej, ale odzyskanie niepodległości bez zewnętrznej pomocy było wówczas niemożliwe - dodaje.

Sam Kościuszko jest nadal niezwykle ważną postacią. - W Warszawie doczekał się pomnika dopiero cztery lata temu. Posąg stoi przed Pałacem Lubomirskich, gdzie mieszkała kiedyś jego narzeczona, Ludwiki Sosnowska - relacjonuje gość Jedynki. - Była wierna Kościuszce do samego końca, a wolą ojca poślubiła Józefa Lubomirskiego - dodaje.

Nauka w moje.polskieradio.pl

W Muzeum Historii Polskiego Ruchu Ludowego można obecnie oglądać wystawę "Tadeusz Kościuszko w kręgu tradycji ludowej i narodowej". Na 23 planszach przedstawiono w syntetycznej formie najważniejsze epizody z życia bohatera walki o wolność dwóch narodów: obrazy, listy, medale, cymelia opatrzone popularno-naukowym komentarzem. - Pokazujemy jego życie, dokonania i mówimy, jakie miał znaczeni dla większości narodu. Chłopi stanowili wówczas 85 proc. narodu i on się o nich upomniał - mówi dr Gmitruk. 
W audycji o tym, jak Tadeusz Kościuszko stał się przywódcą powstania i co jeszcze można zobaczyć na wystawie jemu poświęconej. Audycję przygotowała i poprowadziła Katarzyna Kobylecka.
(ew/ag)