Miesiąc później, 28 lipca Austro-Węgry wypowiedziały wojnę Serbii, której sojuszniczką była Rosja wspierana przez Francję. Natomiast Niemcy ogłosiły całkowite poparcie dla działań austriackich. Zaczęła działać "zasada domina ”, wywołana systemem sojuszy międzynarodowych. Do wojny przystąpiły kolejne kraje.
HISTORIA na moje.polskieradio.pl >>>
- W czasie, gdy został zabity Franciszek Ferdynad, Serbia miała już swoją konstytucję i państwowość, natomiast Bośnia i Hercegowina była ostatnią kolonią w Europie. Strzał oddany przez człowieka w Sarajewie wyzwolił ją z poddaństwa i niewolnictwa, z którym wiązali panowanie austro-węgierskie. To był akt zabicia tyrana - mówił o zamachu serbski reżyser Emir Kusturica.
Jednak zdaniem Jarosława Kuisza z Kultury Liberelanej, Kusturica przedstawił ten zamach z lokalnej perspektywy. - Spór o Gawriło Principa trwa od 1914 roku. Dla jedynych jest zbrodniarzem, a dla innych bohaterem, który zatrzymał cesarstwo Habsburgów - powiedziała dziennikarz w audycji "Światowa sobota".
Jak tłumaczył, nie można zapomnieć, że zamach stał się przyczyną wybuchu I wojny światowej. - Trzeba wyjść poza lokalną perspektywę bałkańską i dostrzec, że z tym wydarzeniem wiąże się krwawa bitwa pod Verdun, eksperymenty z bronią chemiczną, strącenie z tronów monarchów i rewolucje, które przeszły przez Europę - mówił redaktor naczelny Kultury Liberalnej w rozmowie z Krzysztofem Renikiem.
Kalendarium I wojny światowej w radiowej Jedynce >>>
Kuisz powołuje się przy tym na badania prof. Christophera Clarka z Uniwersytetu Cambrigde, który w swojej książce pt. "The Sleepwalkers" zanalizował proces dochodzenia do zamachu w Sarajewie oraz miesiąc, który po nim upłynął, aż do wybuchu konfliktu. Autor stwierdza w niej, że najważniejszą nauką z tamtych wydarzeń jest możliwość dostrzeżenia powstrzymania kataklizmu, który wielu historyków uznało za nieunikniony. - Clark przekonuje, że do wojny doprowadził splot wydarzeń, na które złożyło się mnóstwo trywialnych historii, wiele ludzkich namiętności, nieodpowiedzialności i gry politycznej - mówił gość Jedynki. Wynika też z tego pozytywna lekcja, że wiele spraw, które dotyczą naszej przyszłości zależy od nas samych.
"Światowa sobota" to wspólny projekt Polskiego Instytutu Stosunków Międzynarodowych i Naczelnej Redakcji Publicystyki Międzynarodowej Polskiego Radia. Emisja co tydzień o godz. 12.15 na antenie Pierwszego Programu Polskiego Radia w ramach audycji "Świat w Jedynce". Zapraszamy do wysłuchania całej audycji z Sarajewa.
tj/pj