"Kopernik odkrywany". Nasza wiedza o wybitnym astronomie w świetle ostatnich badań

Źródło: Polskie Radio/YouTube

Cztery podmioty naukowe: Uniwersytet im. Mikołaja Kopernika w Toruniu, Uniwersytet Jagielloński w Krakowie, Uniwersytet Warmińsko-Mazurski w Olsztynie oraz Instytut Historii Nauki Polskiej Akademii Nauk zorganizowały Światowy Kongres Kopernikański, który startuje 19 lutego, dokładnie w rocznicę urodzin Mikołaja Kopernika.

Celem Kongresu, który odbywać się będzie w czterech odsłonach zaplanowanych do września, jest pokazanie stanu badań nad życiem i działalnością Mikołaja Kopernika. - To właściwie dwa główne obszary, o których należy wspomnieć, mianowicie badania historyków i badania historyków astronomii. Historycy tutaj bardzo starannie spróbowali odtworzyć genealogię rodu Kopernika. Przy okazji np. okazało się, że bardziej prawdopodobne jest, że Mikołaj Kopernik był starszym bratem w stosunku do brata Andrzeja, a nie młodszym, więc parę kwestii takich biograficznych nabrało nowego światła - mówi w Programie 1 Polskiego Radia prof. Jarosław Włodarczyk, historyk astronomii z Instytutu Historii Nauki Polskiej Akademii Nauk. 

Astronomia islamu 

Jak podkreśla gość Jedynki, jest jeszcze wiele bardzo ciekawych zagadek do rozwikłania, zwłaszcza że w ciągu ostatnich lat bardzo posunęły się studia nad astronomią islamu. - W swoim dziele Mikołaj Kopernik wykorzystuje rozwiązania astronomów islamu, które nigdy nie były przetłumaczone na język łaciński. W związku z tym staramy się zrozumieć, czy Mikołaj Kopernik niezależnie odkrywał pewne np. narzędzia matematyczne, którymi również posługiwali się astronomowie islamu, czy jednak w jakiś sposób miał dostęp do tych tekstów, np. podczas studiów włoskich, a jeśli tak, to kto był pośrednikiem - tłumaczy prof. Jarosław Włodarczyk. - Z tego, co wiemy, Mikołaj Kopernik języka arabskiego nie czytał i nie rozumiał. Znał z uczonych języków grekę i łacinę. Tak że to jest jeden z takich ewidentnych postępów w badaniach nad astronomią czasów Kopernika - dodaje. 

Światowy Kongres Kopernikański

Zagraniczni i polscy prelegenci będą także dyskutować nad recepcją dzieła toruńskiego uczonego na polu szeroko rozumianej kultury i filozofii - od renesansu po czasy współczesne. Czy na Kongresie mogą być ujawnione jakieś rewelacje?

- Trzon całego Kongresu to jest kilka konferencji rozłożonych w czasie, na różne tematy, w różnych miastach. Zaczynamy od Krakowa, tam pod koniec maja odbędzie się część Kongresu, poświęcona przede wszystkim rozważaniom filozoficznym i rozważaniom ekonomicznym, bo jak wiemy Mikołaj zajmował się również reformą pieniądza - informuje rozmówca Katarzyny Kobyleckiej. - Następna konferencja składająca się na Kongres, odbędzie się w Olsztynie w czerwcu. Tam głównym wątkiem będzie działalność administracyjna Mikołaja Kopernika. (...) We wrześniu odbędzie się w Toruniu cykl czterech równoległych konferencji poświęconych związkom kopernikanistyki z kulturą w historii medycyny, gdyż wiemy, że Mikołaj Kopernik studiował medycynę i był lekarzem, czy raczej bywał lekarzem - podkreśla. 

- I wreszcie będzie konferencja zorganizowana przez mój Instytut Historii Nauki Polskiej Akademii Nauk, poświęcona historii, astronomii. Od razu mogę powiedzieć, że pojawi się kilka bardzo interesujących, zupełnie nowych wątków naukowych, np. wybitny specjalista z Bawarskiej Akademii Nauk będzie analizował notatki Mikołaja Kopernika pozostawione na jednym z tomów z jego biblioteki, poświęcone astrologii - zapowiada gość "Eureki". 

W audycji również:

Średniowieczne lodowisko

Jak wyglądały łyżwy sprzed 1000 lat? Z czego były robione? Jak poruszano się po lodzie w celach transportowych, gdy stawy, jeziora i rzeki stawały się zamarzniętą taflą? Na te pytania odpowiada otwarta właśnie ekspozycja zorganizowana przez Rezerwat Archeologiczny "Genius Loci" w Poznaniu (oddział Muzeum Archeologicznego w Poznaniu). Gościem audycji była dr Agnieszka Stempin - kierownik Rezerwatu Archeologicznego "Genius Loci" w Poznaniu.

***

Tytuł audycji: Eureka

Prowadziła: Katarzyna Kobylecka

Goście: prof. Jarosław Włodarczyk (historyk astronomii z Instytutu Historii Nauki Polskiej Akademii Nauk), dr Agnieszka Stempin (kierownik Rezerwatu Archeologicznego "Genius Loci" w Poznaniu)

Data emisji: 17.02.2023

Godzina emisji: 19.30

ans