Nowatorskie studia nad chasydyzmem naukowca z Wrocławia Prof. Marcin Wodziński z Katedry Judaistyki Uniwersytetu Wrocławskiego to jeden z tegorocznych laureatów Nagrody Fundacji na rzecz Nauki Polskiej. Został doceniony za nowatorskie studia nad chasydyzmem wyjaśniające rolę kultury, polityki i geografii w kształtowaniu tożsamości religijnych i relacji międzyetnicznych. Zobacz więcej na temat: Fundacja na rzecz Nauki Polskiej chasyd chasydyzm Dwójka
Dlaczego Owidiusz został skazany na banicję? Owidiusz to jeden z najwybitniejszych rzymskich poetów, autor słynnych "Metamorfoz". Przez lata należał do ulubieńców dworu Augusta. Ale ta idylla nagle się skończyła. W 8 roku n.e. cesarz skazał 51-letniego wówczas Owidiusza na bezterminowe zesłanie do Tomi, dzisiejszej Konstancy na terenie Rumunii. Zobacz więcej na temat: starożytność starożytny Rzym Owidiusz Adam Łukaszewicz Szymon Gruda
"DNA Kolumba". Skąd naprawdę pochodził wielki odkrywca? Niedawno w hiszpańskiej telewizji wyemitowano fabularyzowany dokument "DNA Kolumba. Jego prawdziwe pochodzenie", w którym przedstawiono wyniki badań genetycznych szczątków wielkiego odkrywcy. Zobacz więcej na temat: Krzysztof Kolumb NAUKA
Pięciu Braci Męczenników. Kim byli pierwsi polscy święci? W nocy z 10 na 11 listopada doszło do napadu na pięciu mnichów, którzy w okolicach Międzyrzecza gospodarowali w niewielkiej pustelni, wyznaczonej im przez księcia Bolesława Chrobrego. Był rok 1003, a ową grupę stanowili dwaj zakonnicy z Italii - Benedykt i Jan, do których dołączyli miejscowi nowicjusze "z kraju i mowy słowiańskiej" - Izaak, Mateusz oraz pomocnik Krystyn. Zobacz więcej na temat: Kościół katolicki NAUKA
"Santi - odnaleźć Orła". Tomasz Stachura: Orła jeszcze nie odnaleźliśmy, ale wydobyliśmy go z czeluści niepamięci - Do dzisiaj zorganizowaliśmy 10 ekspedycji. Przebadaliśmy kawał Morza Północnego, odkryliśmy ok. 700 nowych wraków. Jestem dumny, że młodzi ludzie bardzo się tym interesują - powiedział w audycji "Po drugiej stronie lustra" Tomasz Stachura, pomysłodawca i szef długofalowego projektu "Santi - odnaleźć Orła". Nurek ma nadzieję, że to właśnie jego ekipie uda się rozwiązać zagadkę słynnego polskiego okrętu podwodnego. Zobacz więcej na temat: nurkowanie badanie ORP Orzeł
"Listy z kanałów" - okruchy życia zaklęte w korespondencji Listy, które walczące w powstaniu warszawskim nastolatki pisały do swoich rodziców - przenoszone kanałami, przechowywane później w różnych archiwach rodzinnych - dotarły do Hanny Dziarskiej i stały się kanwą napisanej przez nią opowieści o powstańczej Warszawie i jej bohaterach zatytułowanej "Listy z kanałów". Zobacz więcej na temat: Powstanie Warszawskie historia Polski literatura
Odtworzone przez polskich badaczy stroje z Faras pokazano w Luwrze W paryskim Luwrze odbył się pokaz strojów ze średniowiecznej Nubii zrekonstruowanych przez polskich badaczy na podstawie słynnych malowideł z Faras. Stroje o bogatych barwach i ornamentach zaprezentowali przedstawiciele społeczności sudańskiej. Zobacz więcej na temat: Nubia archeologia Luwr Paryż Francja
Prof. Stefan Jakobielski - nestor polskich nubiologów Prof. Stefan Jakobielski - historyk, archeolog, filolog i epigrafik, jeden z pionierów nubiologii, ostatni uczestnik i świadek wykopalisk ratunkowych prof. Kazimierza Michałowskiego w Faras - zmarł 14 października. W audycji "Eureka" wspominaliśmy go wraz z prof. Adamem Łajtarem - współpracownikiem zmarłego. Zobacz więcej na temat: archeologia Stefan Jakobielski Adam Łajtar
Relacja Europa- Chiny. Jaka jest wymiana wiedzy i technologii pomiędzy tymi cywilizacjami? Na czym polega współpraca między nowożytną cywilizacją Chin i Europy? Co wiemy o Europejczykach działających w Chinach? O tym opowiadał Albert Kozik, tegoroczny laureat Stypendium Start FNP, nagrodzony przez Fundację na rzecz Nauki Polskiej za swoje dotychczasowe osiągnięcia badawcze. Zobacz więcej na temat: Dwójka Chiny edukacja
Skąd pochodzą Słowianie? Czy spór ostatecznie rozstrzygną badania genetyczne? Koncepcji pochodzenia Słowian jest wiele. W Polsce dominują dwie. Pierwsza z nich (autochtoniczna) zakłada, że społeczność ta zamieszkiwała obszary między Odrą, Wisłą a Bugiem zdecydowanie przed okresem wędrówek ludów. Według zwolenników drugiej koncepcji (allochtonicznej), Słowianie przybyli na ten obszar we wczesnym średniowieczu znad Dniepru. Zobacz więcej na temat: Słowianie genetyka
Serengeti w Tanzanii. Na jakie znaleziska natrafili polscy badacze? Park Narodowy Serengeti w Tanzanii to jeden z największych chronionych obszarów dzikiej przyrody na świecie. Kilkadziesiąt kilometrów na wschód od jego granic leży słynny wąwóz Olduvay, gdzie od lat 70. XX wieku znajdowane są najstarsze kości hominidów. Z dużym prawdopodobieństwem zatem i na obszarze Serengeti muszą znajdować się stanowiska związane z najstarszą historią człowieka. Zobacz więcej na temat: Tanzania archeologia
Blaski i cienie Nagrody Nobla. Badacze i badaczki, którzy nie doczekali się wyróżnienia Te nagrody tworzą aurę prestiżu dla osób, które nimi są zaszczycane. Rozpoczyna się Tydzień Noblowski - do kolejnego poniedziałku zaprezentowane zostaną najwybitniejsze osiągnięcia w dziedzinie: medycyny, fizyki, chemii, literatury, działań na rzecz pokoju na świecie oraz ekonomii. Zobacz więcej na temat: nagroda Nobla Alfred Nobel wyróżniony chemia fizyka medycyna literatura
Karaimi - jedna z czterech mniejszości etnicznych w Polsce Społeczność Karaimi ta liczy obecnie kilkaset osób i zamieszkuje w kilku miastach, przede wszystkim w Warszawie. Kim są Karaimi? Jak w średniowieczu znaleźli się na terenie wschodniej Europy? Skąd przybyli? Jaką wyznają religię? Zobacz więcej na temat: Antarktyda mniejszości narodowe Uniwersytet Warszawski
Jezioro Wostok pełne tajemnic. Co kryje się pod lodem Antarktydy? Antarktyda jest krainą jezior, tyle że… podlodowych. Największe z nich – jezioro Wostok – od trzech dekad intryguje naukowców, którzy próbują pobrać wodę z tego akwenu w nadziei na zidentyfikowanie nieznanych dotychczas form życia. Zobacz więcej na temat: Antarktyda jezioro Rosja lodowiec przyroda odkrycia i ciekawostki infografika
Michał Nowakowski - badacz staropolskich tekstów użytkowych Gościem audycji "Skarbiec Nauki Polskiej" był Michał Nowakowski, doktorant z Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego oraz laureat Programu START 2024. Zobacz więcej na temat: literatura
Skąd przybyli Sumerowie? "Musiał to być kierunek wschodni" Sumerowie stworzyli pierwszą w dziejach ludzkości tak wysoko zaawansowaną cywilizację, wyprzedzając czasowo nawet starożytnych Egipcjan. W IV tys. p.n.e., w dorzeczu dwóch mezopotamskich rzek - Eufratu i Trygrysu - zakładali swoje miasta-państwa. Zawdzięczamy im najstarsze pismo świata, rachubę czasu, imponujące zigguraty (wieże świątynne) i podstawy wydajnego rolnictwa (systemy irygacyjne). Zobacz więcej na temat: Sumerowie Mezopotamia
Archeolodzy odkryli unikatowy hełm celtycki w gminie Chorzele na Mazowszu Naukowcy Państwowego Muzeum Archeologicznego we współpracy z Wydziałem Archeologii Uniwersytetu Warszawskiego od wiosny na stanowisku archeologicznym "Łysa Góra" w gminie Chorzele odkryli ok. 300 różnych zabytków, w tym hełm celtycki z IV w. p.n.e. Zobacz więcej na temat: Celtowie archeologia
Uczony, misjonarz, mandatariusz. Trzy oblicza Michała Boyma Niedawno minęła 365. rocznica śmierci Michała Boyma. Służył on m.in. na skatolicyzowanym chińskim dworze i był wysłannikiem cesarza do papieża. Jego barwne życie przypomniał w "Eurece" prof. Marcin Jacoby - sinolog, tłumacz, literaturoznawca, kierownik Zakładu Studiów Azjatyckich na Wydziale Humanistycznym Uniwersytetu SWPS w Warszawie. Zobacz więcej na temat: Michał Boym Marcin Jacoby Chiny podróże medycyna