Logo Polskiego Radia
Polskie Radio
Bartłomiej Makowski 02.05.2017

Anna Pustowójtówna – powstaniec w spódnicy

- Wiadomość o młodej kobiecie-adiutancie powstańczego generała obiegła całą Europę, budząc sensację i entuzjazm wśród przyjaciół sprawy polskiej – mówił prof. Andrzej Notkowski na antenie Polskiego Radia.
Posłuchaj
  • Audycja Andrzeja Sowy i Wojciecha Dmochowskiego z cyklu "Kronika niezwykłych Polaków", o Annie Henryce Pustowójtównie mówi Andrzej Notkowski. (PR, 2.09.2002)
Czytaj także

137 lat temu zmarła Anna Henryka Pustowójtówna, uczestniczka powstania styczniowego, adiutant gen. Langiewicza, działaczka emigracyjna, sanitariuszka podczas wojny francusko-pruskiej i członkini Komuny Paryskiej.

Urodziła się w rosyjsko-polskiej rodzinie. Jej ojcem był Rosjanin węgierskiego pochodzenia i major carskiej armii. Przyszła kobieta-powstaniec czuła sie jednak Polką.

- Uczestniczyła w sposób bardzo widoczny i demonstracyjny w obchodach rocznicy unii lubelskiej – mówił prof. Andrzej Notkowski w audycji Andrzeja Sowy i Wojciecha Dmochowskiego z cyklu "Kronika niezwykłych Polaków". - W pierwszych dniach kwietnia 1862 Pustowójtówna uciekła w męskim przebraniu do Mołdawii, pod opiekę swojego szwagra, Zygmunta Miłkowskiego, który tam przygotowywał oddziały powstańcze.

Po powrocie do kraju przystąpiła do oddziału gen. Mariana Langiewicza. Została jego adiutantem, a według niektórych pamiętnikarzy połączyło ich coś więcej. O relacji Anny Pustowójtówny z dyktatorem powstania posłuchaj w audycji "Kronika niezwykłych Polaków" Andrzeja Sowy i Wojciecha Dmochowskiego.

Po aresztowaniu Langiewicza Pustowójtówna wyemigrowała do Czech, skąd przedostała się do Francji. Podczas wojny francusko-pruskiej i Komuny Paryskiej pracowała jako sanitariuszka. W Paryżu odnowiła znajomość z doktorem Stanisławem Loewenhardem, za którego wyszła za mąż w 1873 roku. Para doczekała się czworga dzieci. Kobieta-powstaniec zmarła w nocy z 1 na 2 maja 1881.

bm