160. rocznica powstania styczniowego w PolskieRadio.pl

Powstanie zabajkalskie. Ostatni zryw powstańców styczniowych

Polacy nie rezygnowali łatwo z wolności i prowadzili walkę po powstaniu styczniowym - nawet jako zesłańcy. Powstanie znad jeziora Bajkał było ostatnim starciem polskich żołnierzy z Rosjanami aż do czynu Legionów Polskich Józefa Piłsudskiego. Zryw polskich zesłańców w Kraju Zabajkalskim na Syberii wybuchł 24 czerwca 1866 roku.

Apollo Korzeniowski. Ojciec Conrada niesłusznie w cieniu syna

Stefan Żeromski pisał o nim, że był "nieznanym ojcem sławnego pisarza", ale dodawał także, że był "jednym z palaczów ducha polskiego". Wygnaniec, konspirator, poeta i pisarz nie zasłużył, by być tylko przypiskiem w biografii Josepha Conrada. 204 lata temu urodził się Apollo Korzeniowski.

"Ciche bohaterki", "niewiasty z bronią w ręku". Kobiety w powstaniu styczniowym

Opiekowały się rannymi. Służyły jako kurierki. Zajmowały się dostarczaniem walczącym żywności i ubrań. Co więcej: uczestniczyły w krwawych bitwach. W 161. rocznicę wybuchu powstania styczniowego warto przypomnieć o znaczącej roli, jaką w tym powstańczym zrywie odegrały kobiety.

Orzeszkowa ratuje Traugutta, czyli pisarze wobec powstania styczniowego

Wielu polskich literatów – tych największych, ale i tych nieco już zapomnianych – miało bezpośredni lub pośredni związek z powstańczym zrywem 1863 roku. Walczyli w bitwach, należeli do Rządu Narodowego, pomagali ukrywać się generałom albo starali się, mocą swojego talentu, świadczyć o tym, co wówczas się wydarzyło.

Kwestia narodowościowa w powstaniu styczniowym

Pierwociny koncepcji pokojowego, równoprawnego współistnienia i samostanowienia narodów dawnej Rzeczpospolitej, Polaków, Litwinów i Rusinów - Ukraińców i Białorusinów - ewoluujące później w kierunku myśli Piłsudskiego, a następnie Giedroycia i Mieroszewskiego, wykuwały się (choć niestety bez większego powodzenia) razem z powstańczymi kosami. 161 lat po niepodległościowym zrywie po raz kolejny nabrały aktualności. Zobacz więcej na temat: HISTORIA Powstanie Styczniowe Litwa Białoruś Ukraina

Powstanie styczniowe. Kto był kim w zrywie z 1863 roku

Dyktatorzy, działacze polityczni, dowódcy wojskowi. Z drugiej strony bezwzględni rosyjscy gubernatorzy. W dziejach powstania styczniowego, które wybuchło 161 lat temu, zapisało się wielu bohaterów, również tych negatywnych. Przedstawiamy Państwu przewodnik po postaciach, które miały największy wpływ na przebieg powstania z 1863 roku.

Stanisław Brzóska - ksiądz powstaniec

Czy kapłan, człowiek, który ma głosić miłość do nieprzyjaciół, może walczyć z bronią w ręku? Ten dylemat moralny nasuwa się w kontekście działalności kapelana i zarazem dowódcy oddziału powstańczego. Niezależnie od oceny, ksiądz Stanisław Brzóska pozostaje wzorem konsekwencji i poświęcenia.

Michał Elwiro Andriolli. Malarz, ilustrator, powstaniec

Należał do grona najbardziej utalentowanych polskich ilustratorów. Michał Elwiro Andriolli zajmował się jednak nie tylko malarstwem, zasłynął bowiem również jako waleczny patriota, uczestnik powstania styczniowego i twórca tak charakterystycznych dla okolic podwarszawskiego Otwocka "świdermajerów".

Adam Asnyk. Poeta, spiskowiec, obieżyświat

Od dziecka był radykalnym niepodległościowcem. Swoje marzenie o walce spełnił, gdy wybuchło powstanie styczniowe. Załamany klęską zrywu, sięgnął po pióro. Życie nie oszczędziło mu osobistych tragedii. Leczył smutek, podróżując do najodleglejszych zakątków świata, ale nie skończyło się to dla niego dobrze.

Bitwa pod Żyrzynem – ruble dla zuchwałych

Bladym świtem 8 sierpnia 1863 roku rosyjski konwój przewożący ponad 200 tys. rubli z Dęblina do Lublina wpadł w zasadzkę pod Żyrzynem. Otoczeni z trzech stron Moskale musieli salwować się ucieczką. Bitwa przeszła do historii jako jeden z niewielu spektakularnych sukcesów powstańców styczniowych. A części ze zdobytego na zaborcy łupu nigdy nie odnaleziono.

Powstanie zabajkalskie. Ostatni zryw powstańców styczniowych

Zygmunt Padlewski – żołnierz i radykał

Konstanty Kalinowski. Bohater wolnych Białorusinów

Apollo Korzeniowski. Ojciec Conrada niesłusznie w cieniu syna

Emanuel Szafarczyk. Warszawski sztyletnik Powstania Styczniowego

Bitwa pod Węgrowem - Termopile czy Racławice powstania styczniowego?

"Ciche bohaterki", "niewiasty z bronią w ręku". Kobiety w powstaniu styczniowym

Orzeszkowa ratuje Traugutta, czyli pisarze wobec powstania styczniowego

Kwestia narodowościowa w powstaniu styczniowym

Powstanie styczniowe. Kto był kim w zrywie z 1863 roku

Powstańcy styczniowi - wzór patriotyzmu w II Rzeczpospolitej

Stanisław Brzóska - ksiądz powstaniec

Walery Przyborowski. "Rozpalał ducha walki o wolność"

Ludwik Mierosławski – "generał klęska"

Dionizy Czachowski. Bicz na Moskali

Michał Elwiro Andriolli. Malarz, ilustrator, powstaniec

Adam Asnyk. Poeta, spiskowiec, obieżyświat

Bitwa pod Żyrzynem – ruble dla zuchwałych