160. rocznica powstania styczniowego w PolskieRadio.pl (2)

Manifestacja Jedności Rzeczypospolitej Obojga Narodów. Solidarność Polaków i Litwinów pod zaborami

Rocznica podpisania polsko-litewskiej unii w Krewie stała okazją do zamanifestowania jedności narodów niegdyś tworzących Rzeczpospolitą. 161 lat temu na brzegach Niemna w Kownie spotkały się pochody patriotów z Królestwa Polskiego i litewskich ziem włączonych do Imperium Rosyjskiego.

Pozytywizm warszawski. Kiedy naród "przestał walczyć i spiskować, a zaczął myśleć"

Pozytywizm warszawski był tworzony w Królestwie Kongresowym po 1863-64 roku, po klęsce powstania styczniowego. Jednym z jego twórców był młody Aleksander Świętochowski, który - tak, jak i jego zwolennicy - doszedł do przekonania, po krwawym stłumieniu zrywu przez Rosję i podliczeniu strat, że walka o niepodległość z bronią w ręku nie ma sensu, a do celu można zmierzać przez rozwój cywilizacyjny: oświatę, rozwój gospodarki, nauki, kultury.

Ostatni strzał powstania styczniowego

Jednym z ostatnich aktów powstania styczniowego było powieszenie jego dyktatora Romualda Traugutta na stokach cytadeli w Warszawie 5 sierpnia 1864 roku. To tragiczne wydarzenie, podczas którego straconych zostało także kilku towarzyszy Traugutta - członków Rządu Narodowego, obserwował 30-tysięczny tłum, śpiewając pieśń "Święty Boże".

PR24 Geneza powstania styczniowego. Łysiak: jego początku można dopatrywać się już kilka lat wcześniej

- Tak zafascynowałem się tym okresem kilku lat przed wybuchem powstania styczniowego, że wręcz zmieniłem plany i postanowiłem napisać o tych dużo mniej znanych latach 1860-1862, aż do stycznia 1863 roku. Doszedłem do wniosku, że właściwie być może gdzie indziej należy szukać początku powstania - mówił w Polskim Radiu 24 Tomasz Łysiak, autor "Cytadeli".

Patriotyzm w utworach Moniuszki. Prof. Miziołek: to peany na cześć polskości

- Zaraz po powstaniu, po kilku wystawieniach "Strasznego dworu" go ocenzurowano, zostały dwa wiersze: "Znać żywota piękne cele, musi znosić pracy trud" i w tej formie Moniuszko trwał - powiedział w Polskim Radiu 24 prof. Jerzy Miziołek, historyk sztuki z Uniwersytetu Warszawskiego. - Możemy powiedzieć, że i pieśni Moniuszki, i te trzy opery i parę innych to wielki pean na cześć polskości. Moniuszko jest wielkim bohaterem niepodległości, który powinien stanąć na Gościńcu Wolności - dodał. Zobacz więcej na temat: Stanisław Moniuszko Powstanie Styczniowe KULTURA MUZYKA opera

Rocznica wybuchu powstania styczniowego. Historyk: walczyła nie tylko szlachta

- Powstanie wybuchło nieco wcześniej niż planowano, przed wprowadzeniem do kraju zakupywanych w Belgii nowoczesnych karabinów, rewolwerów. Z tą nowoczesnością wcale nie było tak, że Rosjanie mieli broń nowocześniejszą. Mieli jej po prostu dużo, dużo więcej - o zapleczu militarnym powstańców styczniowych mówił na antenie Polskiego Radia 24 prof. Tomasz Panfil, historyk, z Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego.

Prof. Jerzy Miziołek o powstaniu styczniowym w malarstwie

Taka była atmosfera w latach 60. XIX wieku - jakakolwiek rocznica śmierci Słowackiego czy Mickiewicza, nawet pogrzeb generałowej Sowińskiej - są za każdym razem rozpamiętywane, wywołują manifestacje na ulicach Warszawa, padają zabici, są aresztowani. Najlepszym wymiarem tego wszystkiego jest to, co potem stało się w malarstwie i ze strony uczestników powstania, i ze strony tych, którzy z nim bardzo się solidaryzowali - mówił w Polskim Radiu 24 prof. Jerzy Miziołek, historyk sztuki.

Postać Heleny Kirkorowej, czyli wdzięk i uroda w służbie Polsce

Helena Kirkorowa to jedna ze znaczących postaci w drugiej połowie XIX wieku w Polsce. Aktorka, która znana jest przede wszystkim ze swojej pomocy w Powstaniu Styczniowym. To między innymi ona pomagała w konspiracji i ukrywaniu dyktatora tamtego zrywu narodowego - Romualda Traugutta.