Denis Diderot – odnaleziony sens życia

310 lat temu, 5 października 1713, urodził się Denis Diderot, francuski pisarz i filozof, naczelny redaktor "Wielkiej Encyklopedii Francuskiej".

Odrobinę cyniczny, odrobinę naiwny i szczerze zainteresowany prawami tego i tamtego świata. Działał we wszystkich możliwych dziedzinach. Nie było dla niego dyscyplin niedostępnych, poza matematyką. Miał dar prostego i lekkiego przedstawienia najtrudniejszych zagadnień swoich czasów.

- Kiedy nie dostrzegamy sensu życia, bierzemy do łóżka publikacje Diderota i budzimy się rano jak odrodzeni – mówił na antenie Polskiego Radia literaturoznawca Jan Gondowicz.

Diderot był najbardziej znany jako redaktor "Wielkiej Encyklopedii Francuskiej" i autor książki "Kubuś Fatalista i jego pan". Powiastka filozoficzna nie została jednak wydana za jego życia. Poglądy pisarza nie podobały się ówczesnej francuskiej władzy, a wręcz się ich obawiała. Diderot kilkakrotnie lądował w więzieniu. Dla wyższego celu, jakim była powstająca encyklopedia, skarby swojego dowcipu i wdzięku lokował wśród niesłychanie wąskiej publiczności kilkunastu encyklopedystów.

Tadeusz Boy-Żeleński, który przełożył na język polski dzieło Diderota, we wstępie napisał: "Kubuś Fatalista jest symbolem rodzącej się Francji ludowej. Symbolem może szlachetniejszym i pełniejszym niż młodszy jego kolega po fachu Figaro, który niebawem przez trzy lata będzie kołatać próżno do sceny francuskiej. Pan Kubusia ziewa, zażywa tabakę, zadaje pytania. Kubuś go bawi, za niego myśli, administruje jego mieszkiem, za niego nadstawia karku. Czyż to nie rola szlachty i ludów w XVIII wieku we Francji?".

Posłuchaj audycji z cyklu "Alfabet kultury" z udziałem literaturoznawcy Jana Gondowicza.

mjm