Mikołaj Kopernik. Człowiek, który wstrzymał Słońce

Był astronomem, kanonikiem, prawnikiem, matematykiem, lekarzem i ekonomistą. Jego najważniejszym dziełem jest traktat "O obrotach sfer niebieskich", w którym opisał heliocentryczną wizję wszechświata. 

Przyszedł na świat w Toruniu 19 lutego 1473 roku. Był synem kupca Mikołaja i jego żony Barbary pochodzącej z rodu Watzenrode. Jego wujem był biskup warmiński Łukasz Watzenrode. Dzięki jego protekcji i finansowemu wsparciu młody Mikołaj mógł rozpocząć studia na Akademii Krakowskiej, a następnie kontynuować je na najlepszych europejskich uczelniach.

- W Bolonii studiował prawo, w Padwie odbył studia lekarskie, w Ferrarze zdobył doktorat z prawa kanonicznego – wymieniała prof. Jolanta Choińska-Mika z Instytutu Historycznego Uniwersytetu Warszawskiego.

Po powrocie ze studiów osiadł w Lidzbarku Warmińskim i został sekretarzem swojego wuja oraz kanonikiem kapituły warmińskiej. Nie był jednak wyświęconym kapłanem. Po kilku latach przeniósł się do Fromborka, gdzie oddał się pracy naukowej, ale nie tylko. To w tym czasie zawiązała się relacja między nim a Anną Schilling, jego gospodynią. Zgorszenie budził fakt, że Anna zostawiła męża niedługo po ślubie i zamieszkała z Kopernikiem.

"Wstrzymał Słońce…"

To prawdopodobnie we Fromborku Kopernik spisał swoje rewolucyjne dzieło "O obrotach sfer niebieskich", w którym ustalił, że Ziemia obraca się wokół Słońca, a nie na odwrót, jak do tej pory sądzono. Zdaniem prof. Marka Urbańskiego do opracowania koncepcji heliocentrycznej nie doprowadziła Kopernika obserwacja nieba, a zamiłowanie do filozofii.

- Wychodził z całkowicie błędnego założenia, dochodząc do prawidłowych wniosków - wyjaśniał historyk.

Jeden z najważniejszych traktatów w dziejach nauki został wydany dopiero pod koniec życia Kopernika, 21 marca 1543.

Nie tylko astronom

Mikołaj Kopernik był prawdziwym człowiekiem renesansu. Drugą dziedziną, obok astronomii, w której się zasłużył, była ekonomia. 21 marca 1522 wygłosił w Grudziądzu wykład "Traktat o monecie", w którym postawił słynną tezę o wypieraniu lepszego pieniądza (o większej wartości rynkowej) przez gorszy, co jego zdaniem prowadziło do zubożenia społeczeństwa. Przedstawił wówczas również projekt reformy monetarnej w Prusach Królewskich.

Ekonomiczny charakter miało też opracowanie przez Kopernika nowej receptury wypieku chleba. Tak zwana taksa chlebowa miała na celu obniżenie cen pieczywa.

- Kopernik oceniał, że cena chleba była za wysoka. Ceny chleba nie dyktował rynek, ustalał ją zarządca - wyjaśniał Michał Kłosiński z Muzeum Okręgowego w Toruniu w audycji z cyklu "Naukowy zawrót głowy".

W latach 1516-1521, kiedy Kopernik administrował dobrami kapituły z twierdzy w Olsztynie, trwała wojna polsko-krzyżacka. Astronom był zmuszony wcielić się w kolejną rolę - dowódcy. Kopernik zajął się obroną Olsztyna, dzięki jego działaniom ten jeden z najważniejszych fortów południowej Warmii nie dostał się w ręce krzyżackie.

To nie jedyne jego talenty: był tłumaczem, prawnikiem, lekarzem. Zmarł 24 maja 1543 roku. 22 maja 2010 roku w archikatedrze we Fromborku dokonano uroczystego pochówku Mikołaja Kopernika. Wcześniej szczątki astronoma spoczywały w bezimiennym grobie we fromborskiej katedrze. Po ich odnalezieniu szczątki zbadali archeologowie i genetycy. Badania DNA potwierdziły, że są to szczątki Mikołaja Kopernika.

bm