Jak Francuzi z Anglikami bili się o śledzie

Potyczka ta - niedaleko miejscowości Rouvray-Sainte-Croix położonej niedaleko Orleanu we Francji - nazwana w historiografii "bitwą o śledzie" rozegrała się 12 lutego 1429 roku podczas wojny stuletniej.

- Przyczyny wybuchu tego konfliktu zbrojnego pomiędzy Anglią a Francją są bardzo złożone. Przyczyną był kryzys sukcesyjny, jaki dotknął Francję w I połowie XIV wieku - mówił w audycji "Wojna stuletnia" prof. Jerzy Pysiak.

Oblężenie Orleanu

Orlean w czasie wojny stuletniej był najdalej wysuniętym na północ miastem Francji, które nie zostało zdobyte przez Anglików. Zdobycie miasta przez najeźdźców miało strategiczne znaczenie. Orlean był siedzibą tzw. stronnictwa Armaniaków, którzy popierali prawowitego króla Francji Karola VII z dynastii Walezjuszy, zwanego też delfinem.

Anglicy i ich sojusznicy Burgundczycy rozpoczęli w październiku 1428 roku oblężenie Orleanu. Liczyli na to, że podobnie jak w przypadku innych francuskich miast położonych na północy kraju, uda się wykończyć mieszkańców i obrońców głodem, a następnie zająć miasto. Ku zdziwieniu agresorów, Orleańczycy postanowili zamknąć bramy miasta i poczekać na odsiecz.

Dostawa zaopatrzenia

Podczas oblężenia Orleanu przez wojska angielskie w czasie wojny stuletniej, Anglicy zatrzymali się niedaleko miejscowości Rouvray-Sainte-Croix na północ od Orleanu.

Wielomiesięczne oblężenie generowało koszty także po stronie najeźdźcy. Rycerze angielscy i burgundzcy byli coraz bardziej wymęczeni. Na rozkaz angielskiego króla Henryka VI Lancastera z Paryża pod dowództwem angielskiego namiestnika Normandii Johna Fastolfa wyruszył konwój z zaopatrzeniem. W jego skład oprócz broni i amunicji wchodziło także... kilkaset beczek ze śledziami dla wygłodniałych żołnierzy. Konwój stanowiło około 300-400 rycerzy.

Atak Francuzów

Zmierzający w stronę Orleanu oddział został zauważony przez hrabiego Clermont Karola I. Postanowił on zaatakować Anglików, używając do tego swoich żołnierzy oraz szkockich posiłków Lorda Wielkiego Konstabla Szkocji Johna Stewarta. Połączone siły liczyły około 3-4 tysięcy żołnierzy piechoty i kawalerii.

Plan Francuzów powiódłby się, gdyby w ich oddziałach nie doszło do pewnej niesubordynacji. John Stewart, nie czekając na instrukcje Karola I, zadecydował o rozpoczęciu ataku szkockiej piechoty na pozycje angielskie. Sytuację natychmiast wykorzystali angielscy łucznicy i kusznicy, którzy schowali się za pośpiesznie zbudowaną barykadą z przewróconych wozów. Ponadto na rozkaz Fastolfa z ostrzy sformowano obronę przed nacierającą kawalerią.

Anglicy, pomimo kilkukrotnej przewagi Francuzów, wygrali walkę. Po stronie francuskiej poległo około 400 rycerzy, w tym sam John Stewart, kiedy po stronie angielskiej... zaledwie czterech. Czara goryczy przelała się, kiedy okazało się, że większość zaopatrzenia konwoju stanowiła nie broń, tylko jedzenie. Winą za porażkę obarczono Karola I, który wkrótce wraz z około dwoma tysiącami żołnierzy opuścił Orlean, przyczyniając się do osłabienia morale i sił obrońców miasta.

- Francja podczas wojny stuletniej niemal aż do końca, do II połowy XV wieku ponosiła wyłącznie spektakularne porażki na polu bitwy. Należy do niej zaliczyć także bitwę o śledzie - dodał prof. Jerzy Pysiak.

Przepowiednia Joanny d'Arc

Według legendy tego samego dnia miało nastąpić spotkanie Joanny d’Arc z Robertem de Baudricourt - dowódcą garnizonu wojskowego w miejscowości Vaucouleurs. Joanna miała przepowiedzieć, że według jej wizji, wojska delfina odniosą tego dnia porażkę. Dziewczyna zagroziła, że jeśli nie przedostanie się do Orleanu, nastąpią kolejne klęski po stronie Francji. Kiedy wieści o przegranej dotarły do Roberta, ten natychmiast umożliwił jej spotkanie z Karolem VII i przedostanie się do miasta.

Bitwa o śledzie była najważniejszym starciem podczas oblężenia Orleanu, które się rozpoczęło w październiku 1428 roku i trwało do końca kwietnia 1429 roku, gdy Joanna d’Arc oswobodziła miasto.

Ostatecznie zmagania pod Orleanem okazały się dla Francji zwycięskie i stanowiły punkt zwrotny wojny stuletniej. Posłuchaj audycji "Nieznane o znanych".

seb