1 lutego 1851 zmarła Mary Shelley, angielska poetka i pisarka doby romantyzmu, znana przede wszystkim jako autorka gotyckiej powieści "Frankenstein albo Nowy Prometeusz".
Oświecona rodzina
Jej rodzice byli produktami swojej epoki: oświeceniowymi intelektualistami o niezwykle postępowych jak na owe czasy poglądach. Jej matka, Mary Wollstonecraft, była prekursorką obrony praw kobiet, zaś ojciec, William Godwyn, był jednym z pierwszych teoretyków anarchizmu, ale także pisarzem.
- Williama Godwyna wymienia się dość często jako jednego z pratwórców powieści kryminalnej czarnego nurtu, a więc powieści o pewnych ambicjach krytyki społecznej – mówił Marek Wydmuch w audycji Jana Owsińskiego z cyklu "Ludzie, epoki, obyczaje".
13:56 Mary Shelley.mp3 Poeta, sawantka i bestia,czyli Percy i Maryn Shelly oraz Frankenstein - audycja Jana Owsińskiego z cyklu "Ludzie, epoki, obyczaje". (PR, 1.04.1980)
Skandalistka Mary Shelley
Poglądy Godwyna zainteresowały pisarza Percy’ego Shelleya. Starszy od Mary o 5 lat poeta zaczął być częstym gościem w domu ojca przyszłej autorki "Frankensteina". Wkrótce między Mary i Percy’m narodziło się uczucie. Sprawę komplikował fakt, że poeta miał już wtedy żonę i dwie córki.
Nieślubny związek był postrzegany w kategoriach skandalu towarzyskiego. Para pod naciskiem opinii publicznej zdecydowała się na wyjazd do Szwajcarii. Tam Mary poznała innych angielskich romantyków George’a Byrona i Johna Polidori.
Narodziny Frankensteina
To podczas jednego z wieczornych spotkań pary z poetami powstał "Frankenstein". Artyści dla rozrywki postanowili urządzić sobie konkurs: każde z nich miało w nocy napisać krótkie opowiadanie grozy. 19-letnia wówczas Mary stworzyła opowieść o naukowcu, który owładnięty żądzą rozwikłania zagadki śmierci i stworzenia idealnego człowieka, powołuje do życia monstrum.
- Wiek XVIII był pełen nadziei i wiary, że potęga rozumu ludzkiego opanuje naturę do końca. Razem z romantyzmem nastało jednak zachwianie tego zaufania – słyszymy w audycji Anny Cuprym pt. "Prawdziwy Frankenstein".
10:29 prawdziwy frankenstein___pr iii 92335_tr_0-0_1108166994416c89[00].mp3 "Prawdziwy Frankenstein" - audycja Teresy Cupryn. (PR, 2.02.1985)
"Frankenstein" okazał się jednym z kanonicznych utworów gotyckiej powieści grozy i najważniejszym osiągnięciem literackim Mary Shelley. Autorka, po tragicznej śmierci ukochanego w 1822 roku powróciła do Anglii, gdzie dożyła swych dni.
Aktualna do dziś
Jej dzieło doczekało się licznych tłumaczeń oraz adaptacji filmowych i telewizyjnych. Jedna z nich, film "Frankenstein" z 1931 roku z Borisem Karloffem w roli monstrum, na wiele lat utrwaliła ikoniczny wygląd potwora.
Historia doktora Wiktora Frankensteina i jego potwora dotykała problemu ksenofobii, granic ingerencji w naturę i zagarniania przez ludzi kompetencji Boga. Pod tym względem, powieść Mary Shelley jest aktualna do dziś.
bm