Trasa W-Z połączyła oba brzegi Wisły

22 lipca 1949 roku w Warszawie oddano do użytku Trasę W-Z i odbudowany most imienia Kierbedzia, nazwany "Śląsko-Dąbrowskim". Tego dnia odsłonięto też odrestaurowany pomnik Mikołaja Kopernika i Kolumnę Zygmunta.

Tunel drogowo-tramwajowy Trasy W-Z pod placem Zamkowym, widok od strony wschodniej. Z lewej kościół pw. św. Anny (Warszawa 22.07.1949 r.). foto: PAP

Nazwa Trasa W-Z to skrót od Trasa Wschód-Zachód, potocznie nazywanej Wuzetką. Jest to ważny ciąg komunikacyjny przebiegający przez Wolę, Śródmieście oraz Pragę Północ. Łączna jego długość wynosi 6 760 metrów.

Huczne święto Polski Ludowej

Data oddania Trasy nie była przypadkowa, ponieważ była to rocznica ogłoszenia Manifestu PKWN w 1944 roku, którą to w czasach PRL hucznie świętowano. Na ten dzień co roku planowano ważne wydarzenia: akademie, festyny, pikniki, uroczyste oddawanie dróg, fabryk, budynków. Wtedy też w stolicy otwarto Marszałkowską Dzielnicę Mieszkaniową - MDM oraz Pałac Kultury i Nauki. Obchody święta zawsze miały duży rozmach. Telewizja i radio pełne były relacji z przecinania wstęg, defilad, państwowotwórczych przemówień i wierszy.

Widok w kierunku wschodnim, z placu Zamkowego, pod którym przebiega tunel drogowo-tramwajowy trasy. W głębi klasztor oo. Kapucynów (P) i gmach Wydziału Hipotecznego Sądu Okręgowego (Hipoteka) przy ulicy Kapucyńskiej (2P) (Warszawa 22.07.1949 r.). foto: PAP

Przemówienia i przecinanie wstęgi

W 1949 roku w 5. rocznicę, po dwóch zaledwie latach budowy, do użytku publicznego oddana została Trasa W-Z. Mieszkańcy mogli podziwiać nowy most, tunel oraz ruchome schody.

- Tego pamiętnego dnia opustoszały wszystkie domy stolicy. Młodzi i starzy, mieszkańcy miasta i okolicznych osiedli, wszyscy wylegli na Trasę – relacjonował reporter Polskiego Radia.

Ówczesny prezydent Bolesław Bierut mówił wtedy: "przypadł mi zaszczyt złożenia narodowi meldunku o pomyślnym i przedterminowym wykonaniu odpowiedzialnego zadania, które ma doniosłe znaczenie dla odbudowy bohaterskiej naszej stolicy - Warszawy. Ukończona została i oddana do użytku ludności stolicy i całego kraju bardzo ważna arteria komunikacyjna miasta tzw. Trasa W-Z”.

- Następuje kulminacyjny moment uroczystości prezydent kieruje się do tunelu, który zamknięty jest symboliczną biało-czerwoną wstęgą. Trasa W-Z im. gen. Karola Świerczewskiego jest otwarta – mówił dalej reporter.

Wielkie przedsięwzięcie konstrukcyjne

Nowa trasa była jedną z pierwszych inwestycji komunikacyjnych powojennej Warszawy. Nawiązywała do planowanej przed II wojną światową Trasy Wschód-Zachód.

Plac budowy tunelu. Na szczycie skarpy kościół św. Anny wraz z wolnostojącą wieżą. Kościół i klasztor oo. Bernardynów (Warszawa, 1948 r.) foto: PAP

Zaprojektowana była przez Józefa Sigalina, Henryka Stamatello, Stanisława Jankowskiego, Zygmunta Stępińskiego oraz Jana Knothe. Budowa rozpoczęta w październiku 1947 roku trwała 22 miesiące. Jej patronem został wówczas gen. Karol Świerczewski.

Przy okazji budowy powstał most Śląsko-Dąbrowski, tunel Trasy W-Z, wybudowano osiedle Mariensztat oraz przebudowano skrzyżowanie trasy z ul. Targową, gdzie poprowadzono węzeł tramwajowy.

Problemy przy budowie Trasy

Na 87 dni przed otwarciem trasy w okresie największego napięcia robót pojawiły się rysy na sklepieniach kościoła św. Anny na Krakowskim Przedmieściu. – Przeżyliśmy dramatyczne chwile, bo następnego dnia okazało się, że rysy na sklepieniach i posadzce dalej się powiększają. Nastąpił żywiołowy zsuw skarpy. Przecięcie skarpy tunelem zmieniło strukturę wód podziemnych. Fundamenty zaczęły się przesuwać – mówił jeden z inżynierów Trasy W-Z.

Dzięki pionierskiemu rozwiązaniu zaproponowanemu przez prof. Romualda Cebertowicza skarpę wzmocniono i świątynię udało się uratować.

Aby poprowadzić trasę przesunięto o 8 metrów na wschód Pomnik Braterstwa Broni, o 6 metrów na północ Kolumnę Zygmunta.

mk