Polski Komitet Wyzwolenia Narodowego powstał w Moskwie 21 lipca 1944 i nazajutrz ogłosił swój manifest. Zdjęcia, jakie znamy z historii, pokazujące rzekome rozlepianie plakatów z manifestem w dniu 22 lipca, nie oddają prawdy. De facto zostały wykonane kilka dni, po wkroczeniu Armii Czerwonej do Chełma, a potem Lublina.
Z nadania Moskwy
Fakty te przypomniał prof. Wojciech Roszkowski w audycji Agnieszki Steckiej z cyklu "Dźwiękowy przewodnik po najnowszej historii Polski".
- 22 lipca 1944 Manifest PKWN został przekazany do Polski jedynie drogą radiową - stwierdził w programie nadanym w październiku 1996 roku. - PKWN powstał w Moskwie z inicjatywy komunistów polskich, którzy się tam wówczas znajdowali. Dla ozdoby przyjęto do niego różnych polityków, nie należących przed wojną do KPP, ale kluczowe role odgrywali w nim komuniści.
08:34 Manifest PKWN - aud. z cyklu Dźwiękowy przewodnik po historii.mp3 Manifest PKWN - rola NKWD w instalowaniu nowej władzy ludowej w Polsce, komentarz prof. Wojciecha Roszkowskiego. Audycja Agnieszki Steckiej z cyklu "Dźwiękowy przewodnik po najnowszej historii Polski". (PR, 7.10.1996)
Co zawierał "Manifest lipcowy"? - Przede wszystkim wzywał Polaków do broni, do walki z okupantem niemieckim - słyszymy w komentarzu. - Zawierał sformułowania, które miały stwarzać wrażenie, że rodzi się nowa władza polska, że powstaje nowe państwo ludowo-demokratyczne, niepodległe, godne poparcia przez wszystkich Polaków.
Manifest PKWN. Wikimedia Commons/dp. Źr. Ministerstwo Bezpieczeństwa Publicznego
Idzie nowe?
"Rodacy! Naród walczący z okupantem niemieckim o wolność i niepodległość stworzył swa reprezentację, swój podziemny parlament - Krajową Radę Narodową" - czytamy w dokumencie.
Zdaniem prof. Wojciecha Roszkowskiego zarówno KRN, jak i PKWN były ciałami całkowicie uzurpatorskimi. Zasiedli w nich ludzie namaszczeni przez władze sowieckie.
W manifeście zapewniono o zwrocie własności prywatnej byłym właścicielom, zapowiedziano przeprowadzenie reformy rolnej. Ziemię mieli otrzymać chłopi małorolni i bezrolni, a wielcy właściciele ziemscy mieli zostać wywłaszczeni. - W kwestii reformy rolnej autorzy manifestu wykazali najwięcej szczerości – sarkastycznie skomentował historyk.
- W sumie ten dokument miał charakter dezinformacyjno-propagandowy. Chodziło o stworzenie wrażenia, że nowy rząd będzie realizować reformy społeczno-gospodarcze.
Wielkie oszustwo Stalina
Manifest PKWN wprowadzał polskie społeczeństwo w błąd. Mogło się wydawać, że powstanie Polska niepodległa, demokratyczna.
- Prawda była inna – powiedział prof. Roszkowski. - Nowe władze na ziemiach polskich były instalowane, i to nawet nie tyle przez PPR, ile przez NKWD i wojskowy wywiad radziecki. Kluczową rolę w tworzeniu nowych władz odegrał nie tyle Edward Osóbka-Morawski, szef PKWN, ile gen. Iwan Sierow, który był specjalnym wysłannikiem NKWD na ziemie polskie.
Święto państwowe
W rocznicę ogłoszenia "Manifestu lipcowego" władza ludowa wprowadziła święto. Tego dnia oddawano do użytku wielkie inwestycje przemysłowe, otwierano znaczące obiekty. W 1949 roku otwarto w Warszawie trasę W-Z, sześć lat później Pałac Kultury i Nauki oraz Stadion Dziesięciolecia, a w 1974 roku I sekretarz KC PZPR Edward Gierek przeciął wstęgę na Trasie Łazienkowskiej.
Do roku 1989, w okresie Polski Ludowej, 22 lipca był najważniejszym dniem w kalendarzu. Komunistyczne święto zostało zniesione w 1990 roku. Równocześnie przywrócono Święto Narodowe Trzeciego Maja.
bs