To wydatki większe niż na całą ochronę zdrowia. Wycieka z nich - poprzez różne luki i uchybienia - 1 miliard zł rocznie. Tracą na tym wszyscy.
Konferencję na ten temat, "W stronę przejrzystych zamówień publicznych", zorganizowała Fundacja Batorego.
W obserwację rynku zamówień publicznych warto wciągnąć jak najwięcej ludzi właśnie po to, żeby był on jak najbardziej przejrzysty, mówi Grzegorz Makowski, dyrektor Programu Odpowiedzialne Państwo w Fundacji Batorego.
Do tego może służyć pierwsze, już dostępne, darmowe narzędzie on-line - Barometr Ryzyka Nadużyć w Zamówieniach Publicznych.
Grzegorz Makowski Mierzymy to ryzyko w skali od 0 do 1. My wypadamy w jednej trzeciej tej skali.
- Mierzymy to ryzyko w skali od 0 do 1. My wypadamy w jednej trzeciej tej skali. Na tym ogromnym rynku jest dużo raf. Zwłaszcza spółki komunalne mają tendencję do organizowania bardzo ryzykownych według naszego wskaźnika zamówień. Bardzo ryzykowny jest sektor usług i dostaw, w szczególności usługi szkoleniowe, prawnicze, consultingowe, marketingowe, badawcze, IT. Dla tych usług jest spore ryzyko – 0,6 – zaznacza ekspert.
Narzędzie może być przydatne radnym
To narzędzie bardzo by się przydało na przykład radnym, podkreślił Grzegorz Makowski.
- Radni to taka grupa, która powinna patrzeć na ręce włodarzom samorządowym. Dla nich między innymi jest to narzędzie, bo mogą sobie sprawdzić konkretny przetarg w gminie, albo nawet wszystkie przetargi – dodaje rozmówca Jedynki.
Z Barometru korzystać będzie NIK
Wykorzystanie Barometru deklaruje prezes Najwyższej Izby Kontroli Krzysztof Kwiatkowski. Dodał, że to bardzo istotna informacja dla beneficjentów NIK.
Krzysztof Kwiatkowski To będzie narzędzie wykorzystywane w czasie przygotowywania się do kontroli, typowania potencjalnych obszarów ryzyka.
- W nomenklaturze NIK naszymi beneficjentami są ci, do których wchodzimy na kontrolę. Oni się nie do końca zgadzają z taką nomenklaturą, którą my się posługujemy w Izbie. Kieruję więc te słowa do naszych potencjalnych beneficjentów: będziemy korzystać z Barometru Ryzyka Nadużyć w Zamówieniach Publicznych. To będzie narzędzie wykorzystywane w czasie przygotowywania się do kontroli, typowania potencjalnych obszarów ryzyka. Uważam, że jest ono bardzo praktyczne, wygodne i użyteczne – podkreśla prezes NIK.
"Pakt Uczciwości"
Innym narzędziem ograniczającym nieprawidłowości w zamówieniach publicznych może być tak zwany "Pakt Uczciwości" - specjalna umowa między zamawiającym, wykonawcą i partnerem społecznym, który monitoruje zamówienie. Takim paktem została objęta w Polsce inwestycja PKP Polskich Linii Kolejowych na odcinku Częstochowa – Zawiercie, o wartości ponad pół miliarda zł, współfinansowana z pieniędzy unijnych, mówi Jolanta Pawluk, dyrektor projektu.
- Mamy różne doświadczenia związane chociażby z poprzednią perspektywą funduszy unijnych. W drastycznych przypadkach wykonawcy byli nawet usuwani z placu budowy. W tej realizacji z naszej strony potrzebni są inżynierowie, a nie prawnicy i dużo lepiej współpracuje nam się z firmami, które stawiają na inżynierów jako podstawę do wykonania roboty, niż z wykonawcami, którzy są obwarowani prawnikami, a nie branżą techniczną, inżynierską – podkreśla ekspertka.
Do podpisania pilotażowego paktu doprowadziła i monitoruje go Fundacja Batorego. Zaangażowane jest także Ministerstwo Rozwoju, które Polskę do tego projektu zgłosiło.
Pod względem uczciwości polski rynek zamówień publicznych jest jeszcze dość daleko od standardów zachodnich, ale na samej górze w Europie Środkowo-Wschodniej.
Z barometru można skorzystać na stronie www.barometrryzyka.pl
Aleksandra Tycner, awi