Jerzy Nowosielski. Artysta pomiędzy figuracją, a abstrakcją

"Malarstwo, jego podstawy teoretyczne, teologia, pedagogika artystyczna, działalność na rzecz promocji i wspierania sztuki – to tylko niektóre z dziedzin, w których artysta wykazywał niesłabnącą aktywność i odnosił niekwestionowane sukcesy" - głosi uchwała Sejmu, ustanawiająca Jerzego Nowosielskiego patronem roku 2023. W najbliższą sobotę (7.01) obchodzić będziemy setną rocznicę urodzin jednego z najoryginalniejszych polskich malarzy, autora polichromii w wielu cerkwiach oraz ikonostasów i obrazów sakralnych.

Jerzy Nowosielski. Między dwoma nurtami

Jak przypomina Martyna Podolska, Jerzy Nowosielski malował akty kobiece, martwe natury, pejzaże czy obrazy abstrakcyjne. Największy wpływ na jego twórczość miała sztuka bizantyjska. "Zasadniczo dwa nurty: figuracja różnego typu i abstrakcja. Abstrakcja geometryczna, niegeometryczna też w malutkim zakresie" - mówił sam artysta w jednej z archiwalnych wypowiedzi. Dodawał, że jeden z tych nurtów warunkował osiągnięcia drugiego nurtu. "Myślę, że oba musiały się rozwijać" - mogliśmy usłyszeć.

Jerzy Nowosielski urodził się w Krakowie i z tym miastem związał się na stałe. W roku 1940 rozpoczął studia na Wydziale Malarstwa Dekoracyjnego. Później tylko przez cztery miesiące, z uwagi na chorobę, studiował ikonopisarstwo w unickiej Ławrze Uniowskiej św. Jana Chrzciciela w Uniowie pod Lwowem. W roku 1945 podjął studia w krakowskiej Akademii Sztuk Pięknych. "Należał do artystycznej bohemy skupionej wokół Tadeusza Kantora, później stał się częścią Grupy Krakowskiej" - analizuje Martyna Podolska

Fascynacje widoczne w sztuce

Malarstwo Nowosielskiego: abstrakcyjne, geometryczne i surrealistyczne, było wyrazem fascynacji naturą. "Ikonopisarstwo zaś fascynacją wiarą, kultem i metafizyką" - słyszymy w "Kulturalnej Jedynce". Do dzisiaj uważa się artystę za jednego z najważniejszych współczesnych pisarzy ikon. Sam temu jednak zaprzeczał. "Ja w ogóle nie czuję się malarzem ikon. Ja jestem po prostu malarzem, a malarstwo dla mnie to jest ikona. Całe malarstwo" - przekonywał.

Już w najbliższą niedzielę (8.01), po godz. 21, na antenie Programu 1 Polskiego Radia wyemitowane zostanie premierowe słuchowisko Teatru Polskiego Radia pt. "Ikona. Rzecz o Jerzym Nowosielskim" autorstwa i w reżyserii Piotra Skotnickiego. - Nowosielski przechodził przez wszystkie etapy. Od kościoła unickiego, przez zdeklarowany ateizm, potem powrót do prawosławia. Ten konflikt przejawiał się w sztuce - zwraca uwagę Skotnicki.

Jerzy Nowosielski. Przefiltrować bohatera przez siebie

Gość Martyny Podolskiej zapowiada, że istotą słuchowiska będzie myśl Jerzego Nowosielskiego, charakter artysty. - Ja przede wszystkim staram się pokazać człowieka. (...) Próbuję go też przefiltrować przez siebie, zrozumieć, znaleźć jakieś styczne, wspólne punkty wrażliwości. Bazuję oczywiście na tym, co wydarzyło się w życiu Nowosielskiego. Próbuję wydobyć z tego esencję, która tworzy postać uniwersalną - tłumaczy Piotr Skotniki. W obsadzie m.in. Dominika Kluźniak, Anna Chodakowska, Andrzej Mastalerz i Henryk Talar.

***