Z rzeczy świata tego zostaną tylko dwie,
Dwie tylko: poezja i dobroć... i więcej nic.
Cyprian Kamil Norwid był twórcą wszechstronnym. Dzieła plastyczne, zwłaszcza akwarele i akwaforty, stanowią dziś ważną część jego spuścizny. Za życia uchodził – zarówno w kraju, jak i za granicą – za poetę i dramaturga niezrozumiałegoł jego utwory nie przystawały do obowiązujących kanonów. Romantycznej ekspresji i wizjonerstwu Norwid przeciwstawił bowiem lirykę intelektualną, właściwą poetom późniejszym.
Posłuchaj nagrań związanych z Cyprianem Kamilem Norwidem zgromadzonych w serwisie Radia Wolności
Wszystko, co patriotyzmu i historycznego dotyczy uczucia, tak wielkie jest i wielmożne w narodzie tym, iż zaiste że kapelusz zdejmam przed ulicznikiem warszawskim - ale - ale wszystko to, czego nie od patriotyzmu, czego nie od narodowego, ale czego od społecznego uczucia wymaga się, to jest tak początkujące, małe i prawie nikczemne, że strach wspominać o tym !
Jesteśmy żadnym społeczeństwem.
Jesteśmy wielkim sztandarem narodowym.
Cyprian Kamil Norwid. Fot. PAP/CAF-reprodukcja
Ten nowatorski prozaik i eseista jako dramaturg był twórcą koncepcji "białej tragedii", zachowującej dystans zarówno wobec teatru klasycznego, jak i szekspirowskiego. Większość jego utworów w ogóle nie znalazła wówczas wydawcy. Pozbawiony stałego źródła utrzymania, dotknięty głuchotą i cierpiący na gruźlicę, zmarł 23 maja 1883 roku. Sława przyszła dopiero 20 lat po śmierci, gdy twórczością Norwida zainteresował się Zenon Przesmycki (Miriam) – pierwszy edytor jego utworów. Ale pełna edycja dzieł Norwida (11 tomów) ukazała się dopiero w latach 1971–1976 za sprawą Juliusza Witolda Gomulickiego.
Przed wojną Juliusz Osterwa wystawił "Pierścień wielkiej damy", a Aleksander Zelwerowicz "Noc 1002 drugą". Natomiast po wojnie zasłynął jako inscenizator Norwida Wilam Horzyca, w późniejszych latach zaś Kazimierz Braun. Co więcej, w latach 70. XX wieku panowała swoista moda na Norwida – niewątpliwie przyczyniła się do tego forma przekazu jego poezji: śpiewana, m.in. przez Wandę Warską i Czesława Niemena.
A jak jest dzisiaj? Goście w studiu – aktorka Irena Jun, prof. Grażyna Matyszkiewicz oraz prof. Lech Śliwonik i prof. Krzysztof Mrowcewicz – próbowali odpowiedzieć na to pytanie.
Audycję przygotowały Iwona Malinowska i Elżbieta Łukomska.