Logo Polskiego Radia
Dwójka
Jacek Puciato 30.05.2013

Trzy Teatry Polskie Leona Schillera

W cyklicznej audycji poświęconej historii warszawskiego Teatru profesor Barbara Osterloff opowiedziała tym razem o najwybitniejszych reżyserach międzywojnia pracujących na tej scenie.
Leon Schiller (18871954), reżyser, krytyk i teoretyk teatru.Leon Schiller (1887–1954), reżyser, krytyk i teoretyk teatru. PAP/Reprodukcja
Posłuchaj
  • 3 Teatry Polskie Leona Schillera (Notatnik Dwójki/Dwójka)
Czytaj także

Najwięcej uwagi poświęciła dokonaniom Leona Schillera, który z Teatrem Polskim związany był niemal od początku swej teatralnej kariery, choć dziś pamięta się przede wszystkim o jego epokowych spektaklach z lat 30. - To być może najwybitniejszy reżyser i w ogóle artysta polskiego teatru. W Teatrze Polskim stworzył on przede wszystkim fenomenalną inscenizację "Dziadów" Mickiewicza, która zrywała z dotychczasową tradycją wystawiania tego dramatu - podkreśla prof. Osterloff.

W tym samym okresie powstały także m.in. Schillerowskie interpretacje "Snu nocy letniej" Szekspira oraz "Kaliguli" i "Judasza z Kariothu" Rostworowskiego. - W latach 30. objawił się on przede wszystkim jako twórca wielkich widowisk, które przeszły do historii polskiego teatru - podsumowuje Dwójkowa ekspertka. Natomiast autor audycji, Tomasz Mościcki przytacza na potwierdzenie recenzje z epoki (autorstwa m.in. Antoniego Słonimskiego i Tadeusza Boya-Żeleńskiego): krytycy zwracają uwagę m.in. na mistrzowskie operowanie na scenie tłumami.
Prof. Barbara Osterloff odwołała się także do dwóch wcześniejszych okresów, w których wybitny reżyser związany był z Teatrem Polskim. W latach 1926-29 wystawiał w Warszawie, budząc skrajne emocje wśród publiczności i krytyków, m.in. Szekspirowskiego "Juliusza Cezara" i dramaty popularnego wówczas George'a Bernarda Shawa, ale też repertuar o zdecydowanie mniejszym ciężarze gatunkowym.

Teatr Polski był przesterzenią rozwoju talentu Schillera jeszcze wcześniej, przed jego okresem lwowskim. Trzydziestoletni Schiller niewiele jeszcze samodzielnie inscenizował, za to już wtedy okazał się muzycznym erudytą, całkiem dobrym instrumentalistą oraz znakomitym autorem scenariuszy, szczególnie wrażliwym na walory staropolszczyzny ("Szopka Stapolska", zrealizowana z Aleksandrem Zelwerowiczem).

Poza Leonem Schillerem, bohaterami audycji byli Aleksander Zelwerowicz, Aleksander Węgierko, Karol Borowski i inni znakomici twórcy warszawskiej sceny okresu przedwojennego. W audycji wykorzystano fragmenty gawęd nagranych przez Arnolda Szyfmana w 1960 roku oraz fragmenty recenzji z epoki.

Z okazji 100. rocznicy powstania stołecznej sceny prezentujemy w Dwójce audycje poświęcone Teatrowi Polskiemu. W "Notatniku Dwójki" prof. Barbara Osterloff opowiadała już o planach i ambicjach, które towarzyszyły przygotowaniom do otwarcia instytucji, o trudnych dniach Teatru Polskiego w czasie I pierwszej wojny światowej, o Teatrze Małym czy też o premierowym przedstawieniu "Irydiona" z 29 stycznia 1913 roku.