Śmierć poety i znawcy literatury Abrahama Suckewera 19 stycznia 2010 roku właściwie przeszła bez echa w polskich mediach. Zdaniem Krzysztofa Czyżewskiego wpisuje się to w pewien schemat pomijania wkładu żydowskiej społeczności w kształtowanie się wielokulturowego Wilna. - To pęknięcie, które zaistniało już wcześniej pomiędzy światami literatury polskiej i żydowskiej jakoś się ciągle utrzymuje, mimo wysiłków miedzy innymi samego Czesława Miłosza, który wielokrotnie przywoływał nazwiska żydowskich poetów Wilna – mówił gość "Słów po zmroku".
Poeta, wywodzący się z grupy Junge Wilne, fascynował się polską literaturą, cenił bardzo poezję Leśmiana, Norwida i Miłosza, przychodził nawet na spotkania Żagarystów. Inspirował się ich stylem w początkach swojej twórczości (zwłaszcza Leśmianem), potem jednak dążył do uzyskania artystycznej autonomii, poświęcił się poszukiwaniom własnej drogi. Wyraźnie skupiony był na dbałości i kontynuacji tradycji jidysz. Gdy wyjechał do Izraela swoją twórczą działalność prowadził w trudnych warunkach, bo w owym czasie tam kultura jidysz była niemile widziana. Dążenia do stworzenia nowego porządku w państwie, oparte na języku hebrajskim były bardzo wyraźne.
W Tel Awiwie w 1949 roku założył kwartalnik literacko-artystyczny "Di Goldene Kejt". Była to kolejna, po jego poezji, próba ratowania kultury jidysz. Powstanie pisma było sporym wydarzeniem, a gazeta błyskawicznie uzyskała status ostoi literatury żydowskiej. Wiele miejsca w "Di Goldene Kejjt" poświęcono pisarzom zamordowanych w ZSRR. Publikowano poezję i analizy twórczości Pereca Markisza, Lejba Kwitko, Dawida Bergelsona, Icyka Fefera, Dawida Hofsztajna, Mosze Kulbaka, i wielu innych. Ukazywały się również przekłady poezji m.in. Czesława Miłosza. Polski poeta napisał nawet dla Suckwerera wiersz "Dzwony w zimie" na jego 60. urodziny.
O Abrahamie Suckewerze i jego związkach z Czesławem Miłoszem oraz o debacie, która odbyła się podczas tegorocznych targów książki w Jerozolimie opowiadał Krzysztof Czyżewski. W audycji znalazły się także fragmenty archiwalnej wypowiedzi Daniela Kaca, autora książki "Wilno Jerozolimą było. Rzecz o Abrahamie Sutzkeverze".
Audycję przygotowała Anna Szwedowska.
Aby dowiedzieć się więcej, kliknij ikonę dźwięku w boksie Posłuchaj po prawej stronie.
(Lm)