Logo Polskiego Radia
Dwójka
Krzysztof Komarnicki 25.11.2011

"Noc listopadowa" w teatrze

To trzeci utwór Wyspiańskiego, po "Warszawiance" i "Lelewelu", poruszający tematykę powstania. Polecamy rozmowę o słynnych inscenizacjach dzieła.
Stanisław Wyspiański, Ludwik Solski jako Stary Wiarus. O roli Solskiego pisał jeden z ówczesnych recenzentów: Arcydzieło sztuki aktorskiej. Całą Warszawiankę streścił p. Solski, przeszedłszy tylko dwa razy przez scenę, nie mówiąc ni słówka.Stanisław Wyspiański, "Ludwik Solski jako Stary Wiarus". O roli Solskiego pisał jeden z ówczesnych recenzentów: "Arcydzieło sztuki aktorskiej. Całą 'Warszawiankę' streścił p. Solski, przeszedłszy tylko dwa razy przez scenę, nie mówiąc ni słówka".źr. Wikipedia

Utwór przedstawia obraz pierwszych godzin powstania listopadowego (wydarzenia nocy z 29 na 30 listopada 1830 roku), wspaniałego zrywu podchorążych i jego przebiegu. Akcja dramatu toczy się - z wyjątkiem przeniesionych do śródmieścia Warszawy scen V, VI i VII - w Łazienkach lub w ich bliskim sąsiedztwie. W zakres wizji dramatycznej zostało wciągnięte całe otoczenie: park i pałac Łazienkowski oraz pewne ze zdobiących go zewnątrz i wewnątrz posągów, pomnik Jana III, teatr na wyspie, Szkoła Podchorążych, Belweder.

W audycji rozmowa na temat wystawiania tego utworu na polskich scenach. Najbardziej znana z nich to inscenizacja Andrzeja Wajdy w 1974 roku w Teatrze Starym w Krakowie, a później w Teatrze Telewizji. - Wielką oryginalność tej inscenizacji czuje się do dzisiaj. Nieprawdopodobna jest gorączka i temperatura tego przedstawienia - mówiła w audycji prof. Barbara Osterloff. Andrzej Wajda wymyślił, ażeby część tekstu "Nocy listopadowej" została przez aktorów wyśpiewana. - Wiemy, że Wyspiański był zafascynowany Wagnerem. Chciał pójść krok dalej, pod koniec życia zamyślał "Noc listopadową" właśnie jako spektakl muzyczny. Wydaje mi się, że byłby bardzo zadowolony z tej realizacji Wajdy - mówił autor tekstów Konrad Szczebiot.

"Noc Listopadową" realizowali również Kazimierz Dejmek i Jerzy Grzegorzewski.

W audycji Andrzeja Matula wykorzystane zostały rozmowy z Teresą Budzisz-Krzyżanowską, która występowała w spektaklach Wajdy i Grzegorzewskiego, oraz z Zygmuntem Koniecznym, który skomponował muzykę do spektaklu Wajdy. Usłyszeliśmy również archiwalne nagrania fragmentów spektakli.