Na podstawie analizy DNA drzew kakaowych amerykańscy naukowcy określili skąd pochodzi genetyczny przodek tej rośliny. Dodatkowo, informacje zapisane w jej genach otwierają nowe możliwości polepszenia jakości upraw i zwiększenia zbiorów.
Kakaowiec pochodzi z wilgotnych lasów tropikalnych Ameryki Południowej i Środkowej. Obecnie jest rośliną powszechnie uprawianą w wielu krajach o ciepłym klimacie. Największe plantacje kakaowca znajdują się w Afryce. Nasiona kakaowca przetwarzane są na proszek kakaowy, masło kakaowe i czekoladę. Niestety, drzewa te są często atakowane przez szkodniki, a także łatwo zapadają na choroby, w wyniku których zniszczeniu ulegają cenne nasiona. Najgroźniejszymi dla kakaowca chorobami są grzybice. Najczęściej wywoływane są one przez grzyby Moniliophthora roreri i Crinipellis perniciosa oraz grzyby z rodzaju Phytophthora. Skutkiem tych infekcji grzybicznych jest spadek ilości zbiorów nawet o 80 %, co przekłada się na utratę około 700 milionów dolarów każdego roku. W związku z tak dużymi stratami, naukowcy od dawna próbują znaleźć sposoby na ochronę roślin przed chorobami niosącymi drastyczne skutki ekonomiczne. Wyhodowanie kakaowców, które posiadają naturalną odporność na większość chorób i szkodników nie jest jeszcze możliwe.
Biolodzy molekularni z Agricultural Research Service w Miami dokonali odkrycia, które być może uodporni drzewa kakaowe na choroby i ataki pasożytów. Ponieważ jest to poważny problem także dla przemysłu cukierniczego, w badaniach tych brała udział jedna z największych firm produkujących wyroby czekoladowe. W analizie wykorzystano liście kakaowca, pochodzące z kilku botanicznych kolekcji w Miami, Puerto Rico, Ekwadorze, Kostaryce, Trynidadzie i Brazylii. Liście te były zbierane przez botaników przez 70 lat i pochodziły z 12 krajów Ameryki Południowej. Badacze wyizolowali i porównali ze sobą DNA z liści aż 952 drzew kakaowych. Na podstawie analizy 106 genetycznych markerów obecnych w porównywanych sekwencjach DNA naukowcy określili, że genetyczny przodek pochodzi z górnego biegu rzeki Amazonki w Peru. Tam pojawiły się pierwsze drzewa kakaowe. Na podstawie badanego DNA naukowcy uaktualnili drzewo genealogiczne kakaowca i podzielili je na dziesięć różnych grup, podczas gdy do tej pory powszechnie uważano, że takie grupy są tylko trzy.
Badania te są bardzo ważnym krokiem w pracach naukowych mających na celu poprawę odporności drzew kakaowych. Hodowcy będą mieli możliwość krzyżowania ze sobą drzew pochodzących z różnych grup. Zwiększy to różnorodność genetyczną nowych drzew, a tym samym zmniejszy ich zapadalność na choroby. Jest to również przykład na to, iż odkrycia współczesnej genetyki nie muszą prowadzić tylko do produkcji roślin genetycznie modyfikowanych. Mogą także pomagać w ulepszaniu gatunków w tradycyjny sposób.
Monika Klejman
Źródło: Science Daily