To odpowiedź na orzeczeniem Trybunału Sprawiedliwości w sprawie nieprzestrzegania przez Polskę unijnej dyrektywy o jakości powietrza. Sędziowie wskazali, że władze w Warszawie złamały prawo UE, dopuszczając do nadmiernych, wieloletnich przekroczeń stężeń pyłu zawieszonego PM10 w powietrzu.
Emilewicz: będziemy pokazywać KE rozwiązania ws. jakości powietrza
Polskie władze będą pokazywać w Komisji Europejskiej zarówno przyjęte, jak i przyszłe rozwiązania, które mają na celu poprawę jakości powietrza w naszym kraju - zapowiedziała w czwartek w Brukseli minister przedsiębiorczości i technologii Jadwiga Emilewicz.
"Mamy nadzieję, że wyrok, który dostaliśmy, to wyrok w zawieszeniu i nie będziemy musieli ponosić z tego tytułu żadnych konsekwencji finansowych, ze względu na aktywność, jaką podejmujemy" - powiedziała dziennikarzom w Brukseli Emilewicz.
Zwróciła jednocześnie uwagę, że wyrok bardzo jasno definiuje czas zaniechań (dotyczy przekroczeń z lat 2007-2015). "Nie lubię odwoływać się do (dat), ale tutaj warto przypomnieć, że w 2001 r. powstał znamienny raport NIK, który już wtedy wskazywał, co należy w Polsce zrobić, żeby poprawić jakość powietrza. To jest pierwszy rząd, rząd zjednoczonej prawicy, który w sposób systemowy zajął się problemem jakości powietrza" - oświadczyła minister.
Rząd przygotował zmiany prawa dotyczące jakości spalanego węgla oraz używanych kotłów
Przypomniała, że zostały przygotowane zmiany legislacyjne, m.in. obowiązujące już rozporządzenie o normach dla kotłów, a także mający niedługo trafić pod obrady Rady Ministrów projekt ustawy o jakości paliw stałych.
Emilewicz zwróciła też uwagę na zainicjowany w czwartek program "Polska bez smogu", który ma być skierowany do osób ubogich, ogrzewających domy bardzo złej jakości paliwem. "To jest program adresowany do rodzin mieszkających w jednym z 33 miast wskazanych przez WHO jako najbardziej zanieczyszczone w Polsce, zamieszkujących domy jednorodzinne, dotkniętych ubóstwem energetycznym" - zaznaczyła minister. Z jej zapowiedzi wynika, że w przyszłym roku domy takich osób zostaną ocieplone, wymieniona też będzie stolarka okienna i drzwiowa.
"Będziemy rozmawiać i pokazywać, że rozwiązania, które proponujemy, istotnie zmienią naszą rzeczywistość - nie w horyzoncie bardzo odległym, ale już teraz. Zmiana jakości powietrza nie wydarzy się jak za dotknięciem czarodziejskiej różdżki, w ciągu jednego dnia. To jest systemowy, duży program, wymagający także edukacji. Będziemy się z tym mierzyć bardzo aktywnie w ciągu najbliższych dwóch lat, a te radykalne zmiany legislacyjne będą wprowadzone jeszcze w tym roku" - zapewniła.
Emilewicz zaznaczyła, że Polska chce przygotować na koniec marca, gdy gotowe będą już zmiany w ustawie o termomodernizacji, rewizję ubiegłorocznego programu rządu "Czyste Powietrze". Wówczas Polska ma pokazać Komisji Europejskiej ten program i kroki, jakie podjęła, aby osiągnąć postawione sobie cele.
Minister przedsiębiorczości i technologii, która brała udział w Brukseli w debacie w ramach Europejskich Dni Przemysłu, spotkała się też z wiceprzewodniczącym KE ds. inwestycji Jyrki Katainenem oraz wiceprzewodniczącym KE ds. jednolitego rynku cyfrowego Andrusem Ansipem.
Do 2020 r. osiągniemy cel otrzymywania 15 proc. energii z OZE
Jesteśmy na dobrej drodze, aby do 2020 roku zrealizować uzgodniony z Unią Europejską cel 15 procent energii z odnawialnych źródeł – powiedział premier Mateusz Morawiecki.
Premier pytany podczas konferencji prasowej o inwestycje w OZE szef rządu podkreślał, że "bardzo bogate kraje, które po II wojnie światowej mogły budować normalny system gospodarczy, zainwestowały już 10-15 lat temu w odnawialne źródła energii". Te inwestycje, dodał, były dotowane "wielkościami astronomicznymi".
Z kolei Polska, która po II wojnie światowej była w zupełnie innym położeniu gospodarczym, "zbudowała swoją energetykę w oparciu o węgiel". "Dzisiaj staramy się ją w sposób ekonomiczny i efektywny energetycznie transformować" – zaznaczył premier.
Czyste powietrze towarem deficytowym
"Mamy aspiracje, aby ten cel, który został uzgodniony z Unia Europejska, czyli 15 procent naszej energii do roku 2020, został wykonany. Jesteśmy na bardzo dobrej drodze, aby go wykonać" – oznajmił premier.
Szef rządu zwrócił uwagę, że czystego powietrza w Polsce zaczęło brakować, ale nie niedawno, ale "zaczęło brakować 20-30 lat temu, a nawet wcześniej". Wyjaśnił, że przez lata zaniedbań czyste powietrze było w wielu sytuacjach deficytowym towarem.
Premier @MorawieckiM o rządowym programie termomodernizacji.https://t.co/X1933KidUr
— Kancelaria Premiera (@PremierRP) 22 lutego 2018
Z kolei, jak mówił wiceminister przedsiębiorczości i technologii Piotr Woźny odpowiedzialny za problematykę czystego powietrza, rząd zakłada, że walka ze smogiem zajmie dziewięć lat.
"Chcielibyśmy to zrobić w dziewięć lat. Na koniec trzeciej kadencji rządów PiS, kiedy będziemy mogli dokończyć kolejną perspektywę budżetową UE na lata 2021-2027" – dodał wiceminister. Jak wyjaśnił, właśnie w tej perspektywie budżetowej "będziemy chcieli ustalić z KE warunki specjalnego programu operacyjnego czystego powietrza dla Polski" – stwierdził Piotr Woźny.
Podejście systemowe
Jak mówił, "będziemy mieli już trzy lata doświadczeń i zebrane informacje na temat, jak to zrobić i będziemy to mogli skonsumować w tamtym programie operacyjnym". "Tak, aby z końcem 2027 r. móc powiedzieć, że udało się nam przywrócić wszystkim Polakom możliwość oddychania pełną piersią i czystym powietrzem".
Dodał, że do problemu zanieczyszczonego powietrza Polska musi podejść systemowo i zacząć od poprawy sytuacji osób mniej zamożnych.
"Dzisiejszy wyrok Trybunału, który stwierdza z całą mocą, że Polska nie ustanowiła skutecznego systemu ochrony dla swoich obywateli, jeżeli chodzi o jakość powietrza pokazuje, że te skumulowane opóźnienia dotykają nas dzisiaj z całą mocą" – ocenił wiceminister.
Czytaj więcej
Kara za smog. Trybunał Sprawiedliwości ogłosił wyrok
Najpierw pilotaż
Mówiąc o realizacji pilotażowego program termomodernizacji dla 22 gmin, w których mieszka 770 tys. osób, wiceminister oznajmił: "Zaczynamy od programu skierowanego do tych mniej zamożnych osób, mniej zamożnych Polaków. Zaczynamy od pilotażu, bardzo zaawansowanego w 22 gminach z 33 z listy Światowej Organizacji Zdrowia. To jest około 15-16 tys. domów, w których mieszkają ci mniej zamożni (...). Taki program będzie kosztował około 750 mln zł".
"Po przeprowadzeniu tego pilotażu będziemy w stanie szacować koszty tej operacji na terenie całej Polski" – poinformował Piotr Woźny.
Ministerstwo Środowiska w opublikowanym oświadczeniu podkreśliło, że Polska konsekwentnie działa na rzecz poprawy jakości powietrza. "Wieloletnie zaniedbania w tym obszarze powodują jednak, że te działania wymagają czasu oraz współpracy na poziomie administracji rządowej, samorządów, a także zaangażowania obywateli" – dodano.
Kary na razie nie grożą
Resort zaznaczył, że na obecną chwilę Polsce nie grożą żadne kary finansowe z tytułu wyroku, który zapadł w czwartek. "Polska nie jest odosobnionym krajem, który ma trudności z osiągnięciem dopuszczalnego poziomu dla pyłu PM10. Obecnie problem ten dotyczy 20 państw członkowskich" – zwrócono uwagę.
MŚ przypomniało, że na rzecz poprawy jakości powietrza w Polsce do 2020 roku przeznaczonych zostanie ponad 10 mld zł. Pieniądze trafią m.in. na przyłączanie gospodarstw domowych do sieci ciepłowniczej oraz gazowej. "To jedne z najskuteczniejszych sposobów na walkę ze smogiem" – zaznaczono.
Co robi MŚ?
Ministerstwo wskazało, że prowadzi też kampanie edukacyjne, uświadamiające mieszkańców, jakie paliwa można wykorzystywać do celów grzewczych, jak je spalać, by nie szkodzić środowisku oraz gdzie można uzyskać dofinansowanie na ocieplenie domu czy na wymianę starego, wysokoemisyjnego kotła grzewczego.
PAP, ak, NRG