Polka jest główną faworytką olimpijskiej rywalizacji w Vancouver i może stać się gwiazdą najbliższych igrzysk.
Już około 20 tysięcy lat temu ludy kolonizujące północne regiony Europy, Azji i Ameryki Północnej poruszały się na śniegu na czymś, co przypominało narty. Pierwsze prymitywne narty z drewna, znalezione na terenie Norwegii, pochodzą sprzed pięciu tysięcy lat. Około X wieku Wikingowie posługiwali się nimi często do transportu pożywienia i dobytku.
W 1767 roku w Christianii - czyli obecnym Oslo - odbył się pierwszy narciarski bieg dla wojskowych. Jednakże dopiero na początku XIX wieku narty zaczęły służyć przede wszystkim rozrywce i rywalizacji sportowej.
Pierwsze kluby narciarskie powstały w 1861 roku w Norwegii i USA. Nieco wcześniej, bo w 1843 roku w Tromsoe zorganizowano pierwszy publiczny bieg na dystansie 5 km.
Od 1892 roku w Holmenkollen organizowano wielkie zawody narciarskie, w których rywalizowano w biegach, skokach i kombinacji klasycznej.
Konkurencji biegowych nie mogło zabraknąć w pierwszych zimowych igrzyskach w Chamonix w 1924 roku. Od tej pory biegacze narciarscy są obecni w każdej kolejnej olimpiadzie. Początkowo startowali tylko mężczyźni - na 18 i 50 km. Stopniowo rozszerzano liczbę konkurencji, a w 1952 roku w igrzyskach wzięły udział również kobiety.
Do tej pory mężczyźni rywalizowali na następujących dystansach: 10 km (w programie olimpijskim od 1992 r.), 15 km (od 1956, w latach 1924-52 rozgrywano bieg na 18 km), 30 km (od 1956), bieg na 50 km (od 1924), sztafeta 4x10 km (od 1936).
Kobiety występowały na dystansach: 5 km (od 1964 r.), 10 km (od 1952), 15 km (od 1992), 30 km (od 1992, w latach 1984-88 rozgrywano bieg na 20 km), sztafeta 3x5 km (1956, od 1976 sztafeta 4x5 km).
W 2002 roku w Salt Lake City po raz pierwszy rozegrano zawody sprinterskie na 1,5 km - zarówno wśród pań jak i panów, które zastąpiły, odpowiednio, biegi na 5 i 10 km.
Rywalizacja w sprincie przebiega według nieco innych zasad niż tradycyjnie. Po rundzie kwalifikacyjnej czołowa 30 walczy w pięciu ćwierćfinałach. Do kolejnego etapu przechodzą dwie pierwsze z każdej serii oraz dwie z najlepszymi czasami. Z dwóch półfinałów wyłaniana jest najlepsza szóstka, która występuje w finale.
Cztery lata temu w Turynie drużynowe biegi sprinterskie zastąpiły bieg na 15 km kobiet i 30 km mężczyzn.
Obecnie zawodnicy wykorzystują do biegania zarówno styl klasyczny, jak i styl dowolny, nazywany potocznie łyżwowym. W latach 1924-84 w igrzyskach rywalizacja przebiegała wyłącznie przy użyciu techniki klasycznej, która wymagała, by narty prowadzone były równolegle do siebie, a jazda odbywała się po wyznaczonych torach.
W olimpiadzie w Calgary w 1988 roku po raz pierwszy przeprowadzono konkurencje w stylu dowolnym. Nie wymaga on jazdy w wyznaczonych torach i pozwala narciarzom na szybsze poruszanie się po śniegu.
W igrzyskach w Nagano rozgrywano także biegi łączone. Zawodnicy startowali jednego dnia na dystansie 5 (kobiety) lub 10 km (mężczyźni) techniką klasyczną i była to oddzielna konkurencja premiowana olimpijskimi medalami. Następnego dnia rywalizowano w biegach na dochodzenie na 10 (kobiety) lub 15 km (mężczyźni) techniką dowolną.
Od igrzysk w Salt Lake City bieg łączony jest rozgrywany jednego dnia i sportowcy otrzymają tylko jeden komplet medali, pokonując dwa jednakowe dystanse (2x7,5 K i 2x15 M).
Polska ma w dorobku jeden medal olimpijskiego w biegach narciarskich. Cztery lata temu w Turynie Justyna Kowalczyk stanęła na najniższym stopniu podium w biegu na 30 km techniką dowolną. W poprzednim sezonie triumfowała w klasyfikacji generalnej Pucharu Świata, a w mistrzostwach świata Libercu wywalczyła dwa złote i jeden brązowy medal. Obecnie także nie ma sobie równych w pucharowej rywalizacji.
Blisko wywalczenia medalu była sztafeta kobiet 3x5 km w igrzyskach w 1960 roku, ale zajęła czwarte miejsce.
łk