Początków tej dyscypliny trudno dopatrywać się w jednej konkurencji, uprawianej w przeszłości przez różne narody. Przykładowo w XV wieku w Holandii uprawiano grę nazywaną "kolv", w której posługiwano się zakrzywionym kijem i drewnianą kulą. Jednakże grano w nią także latem, zaś zimą nie zawsze używano do niej łyżew.
Nieco podobną grę znali Indianie z Ameryki Południowej i Północnej - nazywano ją "skinny". W XIX wieku na kontynent amerykański - dokładnie do Nowej Szkocji w Kanadzie - zawitali brytyjscy żołnierze, którzy uprawiali grę podobną nieco do współczesnego hokeja.
W latach siedemdziesiątych XIX wieku sportem tym zainteresowali się studenci z Uniwersytetu McGilla w Montrealu. Tutaj został stworzony podstawowy kanon zasad gry. Pierwszy oficjalny mecz, rozegrany według tzw. "reguł McGilla", odbył się w 1875 roku w Victoria Skating Ring w Montrealu.
W końcu XIX wieku hokej stał się popularny także w USA. Tam odbyło się pierwsze spotkanie według współcześnie obowiązujących reguł pomiędzy zespołami Johns Hopkins i Yale Universities.
W 1903 roku stworzone zostały rozgrywki ligowe pomiędzy zespołami z USA i Kanady, znane od 1917 roku pod nazwą National Hockey League (NHL). Nieco wcześniej, bo w 1907 roku w Londynie powstała Międzynarodowa Federacja Hokeja na Lodzie (do 1978 roku działała pod nazwą Międzynarodowa Liga Hokeja na Lodzie).
Pierwszy olimpijski turniej hokejowy odbył się podczas letnich igrzysk w Antwerpii w 1920 roku. Kanadyjscy hokeiści zdeklasowali wówczas rywali.
Supremacja Kanadyjczyków na olimpijskich lodowiskach trwała do 1936 roku, kiedy to nieoczekiwanie pokonała ich reprezentacja Wielkiej Brytanii (2:1). Od 1956 roku w tej dyscyplinie prymat objęła reprezentacja ZSRR (w 1992 r. WNP), która tylko dwukrotnie nie sięgnęła po złoty medal - w 1960 i w 1980 roku (mistrzami olimpijskimi zostali wówczas Amerykanie).
W 1994 roku w Lillehammer jako sukcesor reprezentacji ZSRR wystąpił zespół Rosji i był czwarty. Triumfowała Szwecja. Cztery lata później najlepsi okazali się Czesi, w 2002 roku w Salt Lake City wygrali Kanadyjczycy, a w Turynie sukces sprzed 12 lat powtórzyła ekipa "Trzech Koron".
W 1998 roku doszło do przełomu - po raz pierwszy w igrzyskach wzięli udział zawodnicy grający w profesjonalnych ligach zawodowych, a swój pierwszy turniej olimpijski rozegrały kobiety.
Do rywalizacji w Vancouver przystąpi 12 drużyn męskich, podzielonych na trzy grupy. Po zakończeniu pierwszej fazy rozgrywek rozpocznie się decydujący etap pucharowy. W pierwszej rundzie zagra osiem najgorszych zespołów fazy grupowej, systemem: 5-12, 6-11, 7-10, 8-9. Zwycięzcy tych par awansują do ćwierćfinałów, w których już wcześniej znajdą się najlepsze cztery ekipy pierwszego etapu.
W turnieju kobiet wystąpi osiem drużyn, podzielonych na dwie grupy. Po dwa najlepsze zespoły uzyskają awans do półfinału. Od tej fazy pojedynki przeprowadzane będą systemem pucharowym.
W Vancouver mecze hokejowe zostaną rozegrane w dwóch halach: Canada Hockey Palace oraz UBC Thunderbird Arena.
Polska reprezentacja zadebiutowała na olimpijskich lodowiskach w St.Moritz w 1928 roku. Biało-czerwoni nie przeszli jednak fazy eliminacji, lecz ich występu nie można uznać za nieudany.
Rozegrali dwa mecze: ze Szwecją (2:2) i z Czechosłowacją (2:3). W kolejnych igrzyskach w Lake Placid w 1932 r. zajęli najwyższe w historii czwarte miejsce, ale w turnieju startowały tylko cztery ekipy.
Do Vancouver polscy hokeiści się nie zakwalifikowali. Tytułu będą bronić Szwedzi i Kanadyjki.
łk