Logo Polskiego Radia
Polskie Radio
migrator migrator 10.11.2008

Droga do Niepodległej

Ośrodek KARTA przygotował album "Rok 1918. Odzyskiwanie Niepodległości".

Jest to chronologicznie ułożona opowieść o roku 1918 .

Pierwszy rozdział O nas bez nas – (styczeń – kwiecień) poświęcony jest przede wszystkim traktatowi brzeskiemu i jego następstwom, m.in. demonstracjom przeciwko traktatowi w Królestwie i Galicji, walkom Korpusów Wschodnich (m.in. bitwa pod Rarańczą).
Kolejny – Szukanie drogi – (maj – wrzesień) dotyczy głównie życia codziennego i politycznego w Królestwie i Galicji, a także tworzenia się Armii Polskiej we Francji i rozbrojenia Korpusów Wschodnich.
Niepodległa – ostatnia część albumu (październik – grudzień) – to szczegółowa relacja z odzyskiwania niepodległości i pierwszych działań nowo powstałego państwa: przejmowanie władzy w Krakowie i w Galicji, rozbrajanie Niemców w Warszawie i polsko-ukraińskie walki o Lwów, formowanie się państwowości, powołanie rządu Jędrzeja Moraczewskiego, powstanie wielkopolskie.

Prezes Ośrodka KARTA Zbigniew Gluza podkreśla, że książka jest próbą przedstawienia wydarzeń, które doprowadziły do odzyskania niepodległości. Album pokazuje wszystkie etapy walki o niepodległość: falowanie nastrojów nadziei, załamania, radości, bo to tłumaczy stan ducha tych, którzy doświadczyli pierwszych dni niepodległej II Rzeczypospolitej.
Album pokazuje reakcje społeczeństwa na kolejne etapy kształtowania się naszych granic i prezentuje szeroką perspektywę roku 1918.

Historyk, profesor Jerzy Kochanowski uważa, że najcenniejszym elementem książki są zamieszczone tam oryginalne dokumenty tamtej epoki.
W albumie można znaleźć fragmenty dzienników Józefa Piłsudskiego, Jędrzeja Moraczewskiego, czy Macieja Rataja. Są również cytaty z gazet: "Czas", "Kurier Warszawski" czy "Kurier Lwowski" oraz fragmenty odzew i zarządzeń władz okupacyjnych, ulotki partii i organizacji niepodległościowych.

Na podstawie materiałów źródłowych do albumu Rok 1918. Odzyskiwanie Niepodległej oraz ikonografii ze zbiorów prywatnych przygotowana została wystawa plenerowa Teraz będzie Polska. Rok 1918. Prezentacja na skwerze u zbiegu Karowej i Krakowskiego Przedmieścia przypomina najważniejsze wydarzenia 1918 roku i przywołuje atmosferę tamtego czasu. Otwiera ją kalendarium wydarzeń. Zasadnicza część wystawy pokazuje wyzwalające się kolejno Śląsk Cieszyński, Galicję, Kraków, Warszawę, Lwów i Poznań. Ostatnie rozdziały ekspozycji przywołują entuzjazm związany z odzyskaniem niepodległości. Wystawa czynna do 3 stycznia 2009 r.


(IAR, P.D)