Logo Polskiego Radia
Polskie Radio
migrator migrator 24.12.2009

Sieć relacji między wyrazami

Prace Stanisława Dróżdża, jednego z najwybitniejszych polskich artystów współczesnych, który przez blisko czterdzieści lat uprawiał swoją oryginalną twórczość, rozwijaną na styku poezji i plastyki, można oglądać w warszawskim Centrum Sztuki Współczesnej Zamek Ujazdowski.

Wystawa nosi tytuł „POCZĄTEKONIEC. Pojęciokształty. Poezja konkretna. Prace z lat 1967-2007” . „POCZĄTEKONIEC" nawiązuje tym samym do tytułu jednej z prac artysty. Wskazuje równocześnie na najważniejsze źródło twórczości artysty, jakim były rozważania nad językiem. Ujawnia się tu też jego fascynacja problemem czasu i przestrzeni, nieuchwytnym dla nas ich początkiem i końcem.

Obecne w podtytule wystawy pojęcia "Pojęciokształty" i "Poezja konkretna" zajmowały ważne miejsce w twórczości artysty, dlatego sam dbał o to, by towarzyszyły niemal każdej prezentacji jego prac.

- "Pojęciokształty" to autorski termin artysty, który wymyślił pod koniec lat 60-tych, kiedy zaczynał tworzyć tego rodzaju dzieła. Uważał, że ten termin w pełni oddaje to, co tworzy. Chodziło głównie o nadawanie wizualnego kształtu mentalnym pojęciom - wyjaśnia Elżbieta Łubowicz, kuratorka wystawy.

''"Bez tytułu (nie czytać)",1972 - S. Dróżdż. Źr. materiały prasowe

- Poezja konkretna, to dziedzina twórczości artystycznej, do której sam artysta przypisywał swoje dzieła. Poezja konkretna rozwijała się żywiołowo na świecie od połowy lat 50-tych do końca lat 70-tych. Stanisław Dróżdż zaczął tworzyć tego typu prace pod koniec lat 60-tych. Poezja konkretna wychodząc od literatury łączyła w sobie element językowy i wizualny, albo dźwiękowy i językowy- wyjaśnia Elżbieta Łubowicz.

Główną ideą, która towarzyszyła twórcom wystawy, było pokazanie prac Stanisława Dróżdża jako całościowego dzieła, które przez cały okres jego artystycznej działalności, rozwijało się według tej samej koncepcji. Ekspozycja pokazuje rozwój twórczości Stanisława Dróżdża począwszy od wczesnych wierszy lingwistycznych, poprzez prace rozpisane na przestrzeń oraz te, których podstawowym tworzywem jest język, jak i dzieła operujące przedmiotami - znakami. - Ważny, a zarazem nietypowy punkt odniesienia, stanowiły w twórczości Stanisława Dróżdża przyimki i zaimki. Na rzadko używanych samodzielnie częściach mowy, Stanisław Dróżdż skupiał szczególną uwagę. Nadawał im znaczenie w konkretnej sieci relacji. Takich układów na co dzień nie zauważamy - wyjaśnia Elżbieta Łubowicz.

''"Klepsydra" S. Dróżdż (źr. materiały prasowe)

Wystawa obejmuje wielkie, skomplikowane technicznie koncepcje, takie jak np. słynne "Między" oraz "Alea iacta est" pracę złożoną z ok. 300 tysięcy kości do gry, przedstawiającą wszystkie możliwe 46 656 układy 6 kostek, reprezentującą Polskę na 50. Biennale w Wenecji (2003), która w CSW jest pokazana w swojej alternatywnej postaci 6 tomów ksiąg oraz jako dokumentacja realizacji. Na wystawia znalazła się także praca „Poezja konkretna”. Zdaniem kuratorki wystawy pokazuje ona doskonale sieć relacji między elementami znaczącymi.

Elementem wystawy jest również utwór muzyczny skomponowany do jednego z dzieł Stanisława Dróżdża przez Tadeusza Sudnika pt. "Czasoprzestrzennie (OD DO)". Wystawie towarzyszy niemal 300-stronicowy katalog, który stanowi pierwszą monografię twórczości Stanisława Dróżdża i zawiera wszystkie prace pokazane na wystawie.

W CSW Zamek Ujazdowski wystawa prezentowana jest tuż po premierowym jej pokazie we wrocławskim Muzeum Narodowym (26 października – 6 grudnia 2009). Po prezentacji w CSW, która potrwa do 7 lutego 2010 roku, będzie pokazywana w BWA w Katowicach i GCK w Katowicach.