Logo Polskiego Radia
IAR / PAP
Agnieszka Kamińska 29.05.2014

Putin tworzy Unię Eurazjatycką, bez Kijowa. Ukraina walczy o wschód [podsumowanie dnia]

Rosja, Białoruś i Kazachstan zakładają "Unię Europejską bis". Sekretarz stanu USA John Kerry po raz kolejny wezwał Rosję, by nie wspierała separatystów. W ich szeregach pojawili się ostatnio bojownicy z Czeczenii.
Batalion Wostok przed budynkiem administracji obwodowej w DonieckuBatalion "Wostok" przed budynkiem administracji obwodowej w DonieckuPAP/EPA/MAXIM SHIPENKOV
Galeria Posłuchaj
  • Relacja Macieja Jastrzębskiego z Moskwy (IAR): Tatarzy krymscy gratulują Poroszence zwycięstwa
  • Relacja Macieja Jastrzębskiego z Moskwy (IAR): Rosja obiecuje, że pomoże uwolnić obserwatorów OBWE porwanych na Ukrainie
  • Relacja Piotra Pogorzelskiego z Kijowa (IAR): batalion Wschód zajął budynek administracji w Doniecku
Czytaj także

Unia Eurazjatycka – projekt Putina

W Astanie Rosja, Białoruś i Kazachstan podpisały porozumienie o utworzeniu Eurazjatyckiej Unii Gospodarczej (EUG). Akces do tej struktury, wzorowanej na Unii Europejskiej, zapowiedziały też Armenia i Kirgistan.

Traktat przewiduje swobodny przepływ towarów, usług, kapitałów i siły roboczej między Rosją, Białorusią i Kazachstanem. Będą one uzgadniać politykę w kluczowych sektorach gospodarki i prowadzić jednolitą politykę makroekonomiczną, antymonopolową, walutową i finansową.

Według wiceministra spraw zagranicznych Kazachstanu Samata Ordabajewa EUG będzie strukturą "wyłącznie gospodarczą". - Dzięki konsekwentnemu stanowisku Kazachstanu do traktatu nie włączono takich kwestii jak wspólne obywatelstwo, polityka zagraniczna, współpraca międzyparlamentarna, sfera paszportowo-wizowa, wspólna ochrona granic i kontrola eksportu - oświadczył Ordabajew.

Wicepremier Rosji Igor Szuwałow oznajmił, że w "jakimś momencie trzeba będzie poważnie zastanowić się nad utworzeniem w ramach EUG unii finansowej, a nawet walutowej". - Na razie kwestii tej nie ma w porządku dziennym - zaznaczył.

W ocenie cytowanego przez dziennik "Wiedomosti" analityka Aleksandra Knobela "utworzenie Eurazjatyckiej Unii Gospodarczej faktycznie nie wnosi niczego nowego, gdyż większość norm funkcjonuje już w ramach Unii Celnej i Jednolitego Obszaru Gospodarczego". - Utworzenie Unii to posunięcie polityczne - oświadczył rosyjski analityk.

Kerry dzwonił do Ławrowa

Szef amerykańskiej dyplomacji John Kerry podczas rozmowy telefonicznej ze swym rosyjskim odpowiednikiem Siergiejem Ławrowem wyraził zaniepokojenie doniesieniami o zagranicznych bojownikach, m.in. z Czeczenii, przedostających się na Ukrainę. - Kerry naciskał na Ławrowa, by Moskwa przestała udzielać wsparcia prorosyjskim separatystom na Ukrainie, potępiła ich działania oraz wezwała ich do złożenia broni - powiedziała dziennikarzom rzeczniczka Departamentu Stanu Jen Psaki.

Kerry wezwał też Rosję do kontaktów z nowo wybranym prezydentem Ukrainy Petrem Poroszenką w celu zażegnania ukraińskiego kryzysu.

Ambasador Ukrainy przy ONZ Jurij Siergiejew w środę wezwał Radę Bezpieczeństwa ONZ, by zażądała od Rosji wycofania ze wschodniej Ukrainy swoich żołnierzy i członków grup paramilitarnych, a także "setek Czeczenów, Kozaków i najemników".

Według grupy "Informacyjny Opór", złożonej z byłych ukraińskich wojskowych, którzy informują o przebiegu rządowej akcji przeciw buntownikom na wschodzie, wśród bojowników zlikwidowanych w ciągu ostatnich kilku dni oprócz Ukraińców zidentyfikowano też obywateli Rosji z Inguszetii, Czeczenii, Dagestanu oraz Abchazji.

Operacja antyterrorystyczna na wschodzie Ukrainy

W obwodzie donieckim trwa operacja zbrojna sił ukraińskich przeciw prorosyjskim separatystom.  Nad Słowiańskiem separatyści zestrzelili z broni przeciwlotniczej śmigłowiec Mi-8, który transportował zmianę żołnierzy. Wśród 12 zabitych jest generał Serhij Kulczycki.

Budynek donieckiej administracji obwodowej zajęli dobrze uzbrojeni członkowie prorosyjskiego batalionu Wschód (Wostok). Profesjonalnie uzbrojeni bojownicy zajęli miejsce zwykłych bojówkarzy w dresach, z kijami i koktajlami Mołotowa. Teraz przed budynkiem jest nawet działko artyleryjskie. Żołnierze przedstawiają się jako pochodzący z obwodu donieckiego, choć - według mediów - są to ludzie z Kaukazu Północnego. Twierdzą, że mają zamiar wprowadzić porządek, bo ci, którzy dotąd znajdowali się w administracji, zajmowali się głównie kradzieżami i pijaństwem. Bojownicy rozebrali barykady przekonując, że mogą one przeszkadzać w ewentualnej ewakuacji budynku, gdzie ma mieścić się samozwańczy rząd Republiki Donieckiej.

W obwodzie charkowskim, tuż przy granicy z donieckim, separatyści ostrzelali kolumnę ukraińskich wojsk. Zginął jeden żołnierz, jedna ciężarówka została częściowo zniszczona. Atak miał miejsce koło Izumu, gdzie jest baza armii ukraińskiej

Rosja wzywa Kijów do przerwania akcji przeciw separatystom

MSZ Rosji po raz kolejny wezwało władze w Kijowie do przerwania operacji na wschodzie kraju. Ostrzegło, że Ukrainie grozi "katastrofa narodowa". Wcześniej na forum Rady Bezpieczeństwa ONZ w Nowym Jorku ambasador Ukrainy zarzucił stronie rosyjskiej, że to jej żołnierze, siły paramilitarne i najemnicy działają na wschodniej Ukrainie.

Minister obrony Ukrainy Mychajło Kowal powiedział w czwartek w parlamencie, że kraj wystawił "wszystkie siły i środki" do ochrony granic, dlatego nie będzie rotacji żołnierzy we wschodnich regionach.

Uwięzieni obserwatorzy OBW

Samozwańczy mer Słowiańska Wiaczesław Ponomariow potwierdził, że jego siły przetrzymują czterech obserwatorów Organizacji Bezpieczeństwa i Współpracy w Europie (OBWE). Źródło w siłach separatystów przekazało, że jeśli nie potwierdzą się podejrzenia, że obserwatorzy zbierali dane wywiadowcze, zostaną oni uwolnieni w piątek.

Inauguracja Petra Poroszenki 7 czerwca

Zaprzysiężenie nowego prezydenta Ukrainy Petra Poroszenki odbędzie się 7 czerwca - poinformowała Iryna Fryz, kierująca służbami prasowymi w sztabie wyborczym Poroszenki. Jak dodała, nie są przewidziane specjalne uroczystości na kijowskim Majdanie.

Wcześniej podano, że po podliczeniu przez CKW wszystkich protokołów z komisji wyborczych wynik Poroszenki w niedzielnych wyborach prezydenckich to 54,7 proc. głosów. Chodzi o protokoły nadesłane drogą elektroniczną. Oficjalne wyniki Centralna Komisja Wyborcza podaje na podstawie rezultatów z protokołów drukowanych i zasygnalizowała, że postara się uczynić to jak najszybciej. Zapytana, czy planowane są uroczystości na kijowskim Majdanie Niepodległości, Fryz powiedziała, że sztab Poroszenki ich nie planuje.

4 czerwca Poroszenko wybiera się w swą pierwszą po wyborach podróż zagraniczną. Odwiedzi Polskę, dokąd został zaproszony przez prezydenta Bronisława Komorowskiego na obchody Święta Wolności.

Poroszenko w środę wyraził ocenę, że zaraz po jego inauguracji powinno dojść do podpisania handlowej części umowy o stowarzyszeniu pomiędzy Ukrainą a Unią Europejską. Polityczną część umowy UE i Ukraina podpisały w marcu.

W piątek trójstronne rozmowy o gazie

W Brukseli zapowiedziano, że Ukraina, Rosja i Komisja Europejska będą rozmawiać w piątek o cenach rosyjskiego gazu dla Ukrainy. Będzie to trzecie trójstronne spotkanie na temat sporu gazowego.

Komisja Europejska proponowała, by Kijów do czwartku do północy zapłacił rosyjskiemu Gazpromowi 2 mld dolarów jako zaliczkę na poczet długów Ukrainy za gaz. Wtedy w piątek Gazprom podjąłby rozmowy o cenie za gaz dla Ukrainy w kolejnych miesiącach od kwietnia.

Majątek krezusów znacznie stopniał

O prawie jedną czwartą - 23,6 proc. - zmniejszył się w porównaniu z ubiegłym rokiem majątek stu najbogatszych obywateli Ukrainy – podał "Forbes Ukraina". Liderem listy najbogatszych pozostaje Rinat Achmetow z majątkiem szacowanym na 11 mld dolarów.
Achmetow, właściciel koncernu SKM, stracił jednak w porównaniu z ubiegłym rokiem 4,2 mld dolarów (czyli 27,3 proc.).

Drugie miejsce w rankingu zajmuje Wiktor Pinczuk, którego biznes obejmuje metalurgię, energetykę i media. Jego majątek ukraiński "Forbes" szacuje na 3 mld dolarów; rok temu było to 3,8 mld dolarów.

Na kolejnych miejscach znaleźli się partnerzy biznesowi Ihor Kołomojski i Hennadij Boholubow, specjalizujący się w bankowości, branży hutniczej i mediach. Boholubow jako jedyny z najbogatszych Ukraińców powiększył swój majątek - o 0,3 mld dolarów do 2 mld dolarów. Wartość majątku Kołomojskiego, który obecnie jest gubernatorem obwodu dniepropietrowskiego, spadła o jedną czwartą, do 1,8 mld dolarów.
Na szóstym miejscu w rankingu uplasował się zwycięzca wyborów prezydenckich Petro Poroszenko. Jego majątek "Forbes Ukraina" ocenił na 1,3 mld dolarów; rok temu było to 1,6 mld dolarów.

W światowym rankingu, który "Forbes" opublikował w kwietniu, Achmetow zajął 92. miejsce i jego majątek szacowano wówczas na 12,2 mld dolarów. Rok wcześniej doniecki oligarcha zajmował miejsce 42. Poroszenko w tegorocznym światowym rankingu zajął miejsce 1338., podczas gdy rok temu był na 931. miejscu.

PAP/IAR/agkm