Szczyt, który od piątku odbywał się w małej miejscowości Carbis Bay w angielskim hrabstwie Kornwalia, był pierwszym od wybuchu pandemii przeprowadzanym na żywo, a nie w formie wideokonferencji, i choćby z tego powodu wiązano z nim duże nadzieje. Drugim powodem był nowy prezydent USA Joe Biden, który w przeciwieństwie do swojego poprzednika Donalda Trumpa bardziej skłania się ku multilateralizmowi i podejmowania działań w konsultacji z sojusznikami.
Dr Małgorzata Bonikowska o szczycie G7: nie ma dysonansu, jaki wprowadzał Donald Trump
"(...) zebraliśmy się zjednoczeni zasadą (...), że wspólne przekonania i wspólna odpowiedzialność są podstawą przywództwa i dobrobytu. Kierując się tą zasadą, naszymi trwałymi ideałami dotyczącymi wolnych społeczeństw i demokracji oraz zobowiązaniem do wielostronności, uzgodniliśmy wspólny program G7 dotyczący globalnych działań" - napisali przywódcy w komunikacie końcowym.
Zakres działania
W dokumencie wymieniono sześć głównych obszarów działań: zakończenie pandemii COVID-19 i zapobieganie przyszłym pandemiom; wsparcie dla gospodarek w wychodzeniu ze spowodowanego nią kryzysu; wspieranie dobrobytu poprzez bardziej wolny i sprawiedliwy handel oraz sprawiedliwszy system podatkowy; ochrona środowiska naturalnego na Ziemi; wzmocnienie współpracy z innymi krajami i pomoc im w inwestycjach infrastrukturalnych oraz wspieranie na świecie wspólnych wartości podzielanych przez państwa członkowie, takich jak demokracja, równość czy prawa człowieka.
Program COVAX
Przywódcy zobowiązali się do przekazania w ciągu roku ponad miliarda dawek szczepionek przeciw COVID-19 dla krajów uboższych - poprzez program COVAX lub bezpośrednio. Jak zapisano w komunikacie, zwiększy to dotychczasowe zobowiązania do ponad dwóch miliardów dawek, z tym, że wliczono w to pomoc finansową przekazaną na potrzeby programu COVAX. Dyrektor generalny Światowej Organizacji Zdrowia (WHO) Tedros Adhanom Ghebreyesus mówił jednak w sobotę wieczorem, że aby zakończyć pandemię, potrzeba aż 11 miliardów dawek.
Liderzy G7 podkreślili, że dla zapobiegania przyszłym pandemiom kluczowe jest wyjaśnienie źródła powstania obecnej, i wsparli działania WHO w celu przeprowadzenia transparentnego dochodzenia w Chinach. W ramach zapobiegania kolejnym pandemiom podjęte mają być też działania, dzięki którym skrócony zostałby do 100 dni okres od zidentyfikowania zagrożenia do stworzenia efektywnej szczepionki bądź lekarstwa.
01:00 11133624_1.mp3 Liderzy G7 o odbudowie świata po pandemii. Relacja Adama Dąbrowskiego (IAR)
Przywódcy zapowiedzieli, że nadal będą wspierać wychodzenie gospodarek z kryzysu, ale uwaga stopniowo powinna być przenoszona z zarządzania kryzysowego na budowę trwałego, bardziej zrównoważonego ładu gospodarczego. Elementem tego procesu ma być sprawiedliwszy system podatkowy. W deklaracji poparto uzgodniony przed tygodniem przez ministrów finansów G7 plan opodatkowania międzynarodowych korporacji, a także wprowadzenia globalnej minimalnej stawki podatku od przedsiębiorstw na poziomie co najmniej 15 proc. Podkreślono też przywiązanie do zasad wolnego handlu i sprzeciwiono się protekcjonizmowi.
Czytaj także:
Wiele uwagi zarówno podczas szczytu, jak i w dokumencie końcowym, poświęcono zapobieganiu zmianom klimatu i ochronie środowiska naturalnego. Liderzy G7 zobowiązali się do osiągnięcia zerowej emisji netto gazów cieplarnianych najpóźniej do 2050 r., do zmniejszenia ich łącznej emisji o połowę do roku 2030, a także do objęcia do 2030 roku ochroną co najmniej 30 proc. powierzchni lądu oraz oceanów.
Wsparcie dla krajów rozwijających się
W deklaracji zapowiedziano zwiększenie współpracy z krajami rozwijającymi się i wsparcie ich w inwestycjach infrastrukturalnych. Na ten temat rozmawiano w sobotę. Forsowany przez USA projekt ma być odpowiedzią na chińską Inicjatywę Pasa i Szlaku, ale w komunikacie ze szczytu nie zawarto żadnych szczegółów, w tym zwłaszcza na temat finansowania.
Sytuacja w Europie Wschodniej
Wśród kwestii międzynarodowych, na które zwrócono uwagę w deklaracji, znalazły się m.in. Rosja, Ukraina, Białoruś i Chiny. Podkreślono, że w interesie wszystkich są stabilne i przewidywalne stosunki z Rosja i współpraca z nią tam, gdzie jest to we wspólnym interesie, ale zarazem potępiono wrogie i destabilizujące działania, łamanie praw człowieka i ingerowanie w sprawy wewnętrzne innych państw. Przywódcy wyrazili poparcie dla integralności terytorialnej Ukrainy i wyrazili głębokie zaniepokojenie działaniami władz Białorusi, które łamią praw człowieka oraz prawo międzynarodowe.
Dr Winkler: interesy amerykańskie i brytyjskie są do siebie bardzo zbliżone
Jeśli chodzi o Chiny, pokreślono, że ich znacząca pozycja w świecie łączy się z dużą odpowiedzialnością; wskazano, że współpraca z tym krajem w dziedzinach takich jak stabilność gospodarcza czy zapobieganie zmianom klimatu jest kluczowa, ale wezwano władze w Pekinie do przestrzegania praw człowieka i respektowania zobowiązań międzynarodowych, zwłaszcza w odniesieniu do Ujgurów i Hongkongu.
Grupę G7, oprócz Wielkiej Brytanii, która w tym roku sprawuje przewodnictwo, tworzą USA, Kanada, Japonia, Niemcy, Francja i Włochy.
kmp