Uroczystość odbyła się na Cmentarzu Garnizonowym, gdzie pochowani są "Inka" oraz "Zagończyk".
75. rocznica śmierci Danuty Siedzikówny "Inki". Premier: poświęciła swoje życie, swoją młodość
00:37 11266812_1.mp3 "Ostatnie słowa, które wyrzekli, nie były błaganiem o litość" (IAR)
- O godzinie 6.15 28 sierpnia 1946 roku Danuta Siedzikówna "Inka" i Feliks Selmanowicz "Zagończyk" spojrzeli z pogardą w lufy plutonu egzekucyjnego. Ostatnie słowa, które wyrzekli nie były błaganiem o litość. Nie były prośbą o życie, a były oddaniem tego, co grało w ich sercach przez całe życie. Krzyknęli oboje: "Niech żyje Polska". Gdy cała salwa została skierowana w "Zagończyka", "Inka" dała wyraz lojalności wobec swojego dowódcy i krzyknęła: "Niech żyje Łupaszko" - mówił podczas uroczystości prezes Instytutu Pamięci Narodowej Karol Nawrocki.
00:30 11266812_2.mp3 "Cierpienie za to, że byli przywiązani do najważniejszych wartości" (IAR)
Podkreślił, że los obojga to "dramaturgia niesłusznie zabranego życia". - Zabranego życia, młodej niespełna 18-letniej dziewczyny i doświadczonego polskiego oficera. Cierpnie Hiobowe, niezasłużone. Cierpienie za służbę Rzeczpospolitej. Cierpienie za to, że byli przywiązani do najważniejszych wartości - stwierdził.
00:32 11266812_3.mp3 "Wszyscy żołnierze będą oddawać cześć »Ince«" (IAR)
- Jesteśmy po to, aby oddać im hołd. Ale to także dramaturgia tych, którzy strzelali. I oni nie wzbudzają naszego szacunku. Wzbudzają złość i wyraźną krytykę, bo wzięli na siebie skazę współpracy ze zbrodniczym systemem komunistycznym. Bo są symbolem Polski zaprzedanej komunistom, zaprzedanej obcemu mocarstwu - Moskwie i Związkowi Sowieckiemu - podkreślał szef IPN.
Dodał, że "Inka" oraz "Zagończyk" są wśród tych, którzy "umierali piękną, szlachetną, bohaterską i męczeńską śmiercią".
- Ich śmierć często przykrywa piękne życie. A takim życiem żyła Danuta Siedzikówna "Inka" i Feliks Selmanowicz "Zagończyk". Ich życie pozwoliło umrzeć w tak dramatycznych, pięknych i bohaterskich okolicznościach. Oni całe życie pracowali na to, aby móc wykrzyknąć w momencie próby "Niech żyje Polska". Do ich wspaniałej, szlachetnej śmierci, doprowadziło ich piękne życie - zaznaczył.
Czytaj także:
- Oni nigdy nie umrą. Oni dzisiaj żyją w naszych sercach, w naszych głowach. Żyją w naszej pamięci dla Rzeczpospolitej - dodał.
- W czerwcu 1991 roku ukazał się artykuł w gazecie odnośnie, że "Inka" została zrehabilitowana. Ten artykuł czytał teść swojej córce - mojej żonie. A po wyjściu od teścia córka, która jest rówieśniczką pana Karola, zapytała mamę: "Czy ciocia do nas wróci?". Wróciła - powiedział przedstawiciel rodziny "Inki" Maciej Pawełek.
W Gdańsku odsłonięto wystawę biograficzną
Przed uroczystością na cmentarzu na placu przed Bazyliką Mariacką w Gdańsku odsłonięto wystawę biograficzną IPN pt. "Danuta Siedzikówna »Inka«".
Danuta Siedzikówna, ps. "Inka", urodziła się 3 września 1928 r. W wieku 15 lat złożyła przysięgę AK i odbyła szkolenie sanitarne, służyła m.in. w wileńskiej AK. W czerwcu 1946 r. została wysłana do Gdańska po zaopatrzenie medyczne. Tutaj aresztowało ją UB. Po ciężkim śledztwie została skazana na karę śmierci. Wyrok wykonano 28 sierpnia 1946 r.
00:27 11266768_1.mp3 Gdańsk: premiera wystawy biograficznej IPN "Danuta Siedzikówna «Inka»" (IAR)
Wraz z "Inką" zginął - również skazany na śmierć - ppor. Feliks Selmanowicz, ps. Zagończyk. Urodził się 6 czerwca 1904 r. w Wilnie. Jako ochotnik uczestniczył w wojnie polsko-bolszewickiej 1920 r. W czasie II wojny był m.in. żołnierzem 3. oraz 5. Wileńskiej Brygady AK mjr. "Łupaszki", gdzie pełnił funkcję zastępcy dowódcy plutonu. Został aresztowany w lipcu 1946 roku.
"Wzór młodej polskiej patriotki". Premier o Danucie Siedzikównie "Ince"
Miejsce pochówku "Inki" i "Zagończyka" długo pozostawało nieznane. Sądzono, ze ich szczątki spoczywają na Cmentarzu Garnizonowym w Gdańsku, gdzie pochowano wielu żołnierzy wyklętych zabitych lub zmarłych w pobliskim areszcie przy ul. Kurkowej. Na terenie jednej z kwater tego cmentarza prace poszukiwawcze prowadził w ostatnich latach kierowany przez prof. Krzysztofa Szwagrzyka zespół złożony głównie z pracowników IPN. We wrześniu 2014 r. członkowie zespołu natrafili na szczątki mężczyzny i kobiety.
00:30 11266768_2.mp3 "Duży wpływ na wychowanie »Inki« miały jej babcie"
1 marca 2015 r. w Narodowym Dniu Pamięci Żołnierzy Wyklętych podczas uroczystości w Pałacu Prezydenckim IPN ogłosił, że badania genetyczne potwierdziły, iż kobiece szczątki należą do Danuty Siedzikówny. Z kolei w czerwcu 2016 r. IPN poinformował, że męskie szczątki znalezione obok pochówku "Inki" to szczątki "Zagończyka".
Rodziny zadecydowały o wspólnym pochówku na Cmentarzu Garnizonowym w Gdańsku. Uroczysty państwowy pogrzeb miał miejsce 28 sierpnia 2016 r., w 70. rocznicę wykonania wyroku na "Ince" i "Zagończyku".
ng