Wojna na Ukrainie powoduje niewyobrażalne straty dla środowiska, przy których bledną największe katastrofy ostatnich lat. Na wojennej ekologii nie skupia się uwaga świata - i słusznie - bo przecież najbardziej boli śmierć ludzi i celowe niszczenie ukraińskiej infrastruktury. Nie zmienia to faktu, że środowisko Ukrainy staje się kolejną ofiarą agresji Władimira Putina.
Bomby kasetowe, ataki rakietowe, celowo wywołane pożary, to i wiele innych działań wojennych powoduje przedostawanie się do powietrza wielu toksycznych, zabójczych substancji. Negatywne skutki działań wojennych Federacji Rosyjskiej mają już dzisiaj dużo większy zasięg, choć nie bardzo chcą mówić o tym największe organizacje ekologiczne. A przecież troska o matkę Ziemię to kolejny ważny motyw, żeby cywilizowany świat jak najszybciej powstrzymał zbrodnicze zamiary Rosjan.
Polskie działania na ogromną skalę
Międzynarodowe organizacje odważniej działają, kiedy przychodzi im atakować polskie państwo (wystarczy wspomnieć kuriozalny pozew Greenpeace przeciwko PGE). Czy to dlatego, że wiele z nich finansowanych było przez biznes związany z Federacją Rosyjską?
Tymczasem od wielu miesięcy to polscy przywódcy, na czele z prezydentem Andrzejem Dudą i premierem Mateuszem Morawieckim skutecznie zabiegają o wsparcie dla walczącej Ukrainy, realizując także imponujące polskie działania pomocowe.
Im dłużej trwa wojna na Ukrainie, tym większe znaczenie mają działania rządu służące zarówno ochronie środowiska, jak i zdrowia, będące jednocześnie odpowiedzią na wywołany przez Rosję kryzys energetyczny. Ubóstwo energetyczne może przynieść znaczne pogorszenie stanu powietrza w Polsce, zwłaszcza jeśli ze względu na ceny wiele osób w desperacji będzie próbowało palić odpadami
"Zima jak troska, długo trwa" - pisała Maria Rodziewiczówna w powieści "Dewajtis". Aby sezon grzewczy nie był czasem poważnych trosk dla Polaków, rząd rozszerza znany program "Czyste Powietrze" do wersji "Czyste Powietrze+". Program jest adresowany do właścicieli i współwłaścicieli domów jednorodzinnych lub wydzielonych w budynkach jednorodzinnych lokali mieszkalnych z wyodrębnioną księgą wieczystą. W ramach programu można uzyskać dotacje na wymianę źródeł ciepła i termomodernizację domu. "Plus" dodany do nazwy najnowszej edycji programu to podniesione progi finansowania o 10 tys. (teraz można ubiegać się o kwotę od 47 tys., 79 tys. złotych). A do tego bardzo istotna zmiana pozwalająca na zdobycie w szybkim terminie prefinansowania do 50 proc. kwoty, która będzie całkowitą wszystkich prac, a dotację będą mogły objąć nawet 90 proc. całej sumy inwestycji.
Termomodernizacja to ograniczenie emisji szkodliwych pyłów nawet do 95 proc., emisji CO2 do 70 proc., a kosztów energii cieplnej mniej więcej o 50-70 proc. Mówił o tym wczoraj w Bronowie w woj. śląskim premier Mateusz Morawiecki, zachęcając do składania wniosków w nowym programie. - Drodzy rodacy skorzystajcie z tego. Postarajcie się ocieplić swoje domy jeszcze przed sezonem grzewczym […] Przed nami trudna jesień i zima. Putin się o to postarał. A m.in. Niemcy i Austriacy zdali sobie sprawę, jak błędną politykę prowadzili przez lata, uzależniając się od Rosji. My się uniezależniliśmy, ale wysokie ceny surowców dotykają także nas - mówił premier Morawiecki w Bronowie, zachęcając również do instalacji pomp ciepła i paneli fotowoltaicznych.
Program "Czyste Powietrze" oczami proekologów
A jak program "Czyste Powietrze" postrzegają przedstawiciele polskich organizacji proekologicznych? Zapytałem o to współorganizatorkę międzynarodowego Szczytu Klimatycznego "Togetair": - Zmiany w programie "Czyste Powietrze" to niezbędny krok do usprawnienia procesu walki ze smogiem i ograniczenia niskiej emisji - mówi Agata Śmieja, prezes Fundacji Czyste Powietrze. - W Polsce wciąż ponad 4 mln domów jednorodzinnych wymaga termomodernizacji, w tym wymiany nieefektywnych i nieekologicznych źródeł ciepła, tzw. kopciuchów. Zwiększenie poziomu dofinansowania oraz wprowadzenie zasady prefinansowania może być skutecznym wsparciem dla beneficjentów i odpowiedzią na rosnące ceny energii, paliw oraz inflację, spowodowaną obecną sytuacją geopolityczną. Skrócenie czasu wypłaty środków oraz możliwość prefinansowania inwestycji umożliwi większej ilości osób skorzystanie z dofinansowania i poprawy złej jakości powietrza w Polsce - podkreśla Agata Śmieja, prezes Fundacji Czyste Powietrze.
Termomodernizacja i wymiana "kopciuchów" to nasz wspólny interes. Im więcej wydatków w domowych budżetach zajmuje ogrzewanie, tym trudniej myśleć o inwestycjach w wykształcenie dzieci albo własną działalność gospodarczą. Im więcej "niskiej emisji" wokół nas, tym większe nasze problemy ze zdrowiem. Warto więc by każdy, kto może, skorzystał z programu "Czyste Powietrze+". Do wykorzystania teraz jest 1,8 miliarda złotych, ale rządzący zapowiadają, że środków może być dużo więcej, jeśli tylko znajdą się chętni. Wnioski można składać już od piątku 15 lipca 2022 r.
Miłosz Manasterski